रॉकेट अन् सॅटेलाइटच्या तुकडयांमध्ये ‘टक्कर’ होताहोता राहिली, अंतराळात टळली मोठी दुर्घटना, जाणून घ्या धडक झाल्यानंतर काय झालं असतं ?

नवी दिल्ली : वृत्त संस्था – अवकाश क्षेत्रात मोठा दिलासा मिळाल्याची बातमी समोर आली आहे. अवकाशात मोडतोड (स्पेस जंक) आणि विस्कळीत झालेला चिनी निष्क्रिय रॉकेट आणि रशियन उपग्रह यांच्या दरम्यान होणारी संभाव्य टक्कर होण्याचा धोका टळला आहे. कॅलिफोर्नियाच्या स्पेस जंकचा मागोवा घेणार्‍या लिओलाबस या दोन वस्तू एकमेकांना भिडल्यास अनेक उपग्रहांचे नुकसान होण्याची भीती होती.

ही टक्कर झाली तर काय होईल …

लिओलाबस म्हणाले की रशियन उपग्रह आणि निष्क्रिय चीनी रॉकेटचा एकत्रित द्रव्यमान सुमारे 2800 किलो होता. स्पेस डॉट कॉमने बातमी दिली आहे की जर दोन्ही वस्तू एकमेकांना भिडल्या असत्या तर मोडकळीस येण्याचा प्रचंड ढग तयार झाला असता.

कारण ते 52950 किमी प्रतितास वेगाने एकमेकांच्या दिशेने जात होते. शुक्रवारी 1256 GMT वाजता, दोन्ही वस्तू एकमेकांच्या अगदी जवळ आल्या.

अवकाशात प्रचंड कचरा

मात्र ते एकमेकांशी आदळले नाही. दोन्ही वस्तूंचे नाव कॉस्मोस 2004 आणि सीझेड -4 सी आर / बी होते. लिओलाबने आपल्या एका ट्विटमध्ये खुलासा केला आहे की कॉसमॉस 2004 अद्याप अबाधित आहे हे त्याच्या अलीकडील डेटाने पुष्टी केली आहे. कंपनीचे म्हणणे आहे की ते यावर नजर ठेवून आहे आणि भविष्यात होणाऱ्या धोक्यांविषयी माहिती सामायिक करत राहील. युरोपियन स्पेस एजन्सीने अंतराळ कचरा प्रकरणी प्रसिद्ध केलेल्या अहवालानुसार 10 सेमीपेक्षा जास्त अंतरावरील 34,000 वस्तू सध्या मोडकळीस फिरत आहेत.

पहिला उपग्रह 1975 मध्ये प्रक्षेपित करण्यात आला होता

जगातील पहिला कृत्रिम उपग्रह स्पिनिक -1 1957 मध्ये प्रक्षेपित करण्यात आला होता. त्यानंतर वेगवेगळ्या देशांमधून अनेक हजारो उपग्रह पाठविण्यात आले आहेत. जगातील अवकाश संस्थादेखील अशा ढिगाऱ्यावर लक्ष ठेवतात. तथापि, त्यांची वाढती संख्या ट्रॅक करणे ही त्यांचा मागोवा घेण्यासाठी एक गंभीर समस्या बनत आहे. जंक एकमेकांशी आदळल्यास ते अंतराळात स्थापित उपग्रहांचे नुकसान करू शकते.

स्पेस जंक म्हणजे काय ?

अंतराळ मोडतोड, म्हणजेच अवकाश जंक म्हणजे काहीतरी नष्ट झालेले किंवा मोडलेल्या गोष्टी. यात खंडित आणि जुने उपग्रह आणि रॉकेटचे अवशेष आहेत. हे गुरुत्वाकर्षणामुळे पृथ्वीच्या कक्षेत फिरतात आणि एकमेकांशी भिडतात. अंतराळात त्यांची संख्या दिवसेंदिवस वाढत आहे.