Coronavirus : आता ‘कोरोना’ रुग्णांचा शोध घेतील ‘कुत्रे’, वास घेऊन सांगतील संबंधित व्यक्ती ‘पॉझिटिव्ह’ की ‘निगेटिव्ह’
नवी दिल्ली, वृत्तसंस्था : कोरोना विषाणूने जवळजवळ संपूर्ण जग व्यापले आहे. यामुळे हजारो लोक मरण पावले आहेत. त्याचे प्रतिरोधक औषधे तयार करण्यासाठी शास्त्रज्ञ रात्रंदिवस काम करत आहेत. परंतु अद्यापपर्यंत अचूक उपचार सापडले नाहीत. शास्त्रज्ञांची सर्वात मोठी चिंता म्हणजे त्याद्वारे प्रभावित रूग्णांची ओळख पटविणे ही देखील आहे कारण सुरुवातीच्या काळात बर्‍याच रुग्णांमध्ये लक्षणे नसतात. या समस्येचे निदान करण्यासाठी आता शास्त्रज्ञ नवीन पद्धतीवर काम करत आहेत. यासाठी ते कुत्र्यांना प्रशिक्षित करत आहेत, जे सुंघून विषाणू शोधू शकतील.
मनुष्यांपेक्षा दहा हजारपट जास्त वास घेण्याची क्षमता कुत्र्यांमध्ये असते. मागील अनेक अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की कुत्री सहजपणे श्वसनाचे रोग शोधतात. ते सुंघून मलेरियासारख्या आजारांना देखील ओळखू शकतात. शास्त्रज्ञांनी सांगितले की ते मानवांमध्ये कोरोना विषाणूची ओळख पटविण्यासाठी लाळ आणि लघवीचे नमुने सुंघावून कुत्र्यांना प्रशिक्षण देत आहेत.
30 कोटी गंध असणारे रीसेप्टर्स
अमेरिकेच्या पेनसिल्व्हेनिया स्कूल ऑफ वेटरनरी मेडिसिन (पेन व्हेट) येथील संशोधकांच्या म्हणण्यानुसार या प्रशिक्षण कार्यक्रमात कुत्र्यांना सकारात्मक आणि नकारात्मक रुग्णांमध्ये भेद करण्यास शिकवले जाते. कारण कुत्र्यांमध्ये 30 कोटी गंध असणारे रिसेप्टर्स असतात, तर मानवांमध्ये हे रिसेप्टर्स केवळ 60 लाख आहेत. ते म्हणाले की यावरून अंदाज लावता येईल की कुत्र्यांमध्ये वास घेण्याची क्षमता किती आहे. संशोधकांनी सांगितले की आम्हाला आशा आहे की कुत्र्यांचे प्रशिक्षण लवकरच पूर्ण होईल आणि जुलैच्या सुरूवातीस ते मनुष्यांचे परीक्षण करण्यास सुरूवात करतील.
कुत्रे परिवर्तनशील जैविक घटकांची कमी सांद्रता शोधण्यात सक्षम असतात
पेन व्हेट युनिव्हर्सिटीचे प्रोफेसर सिन्थिया ओटो म्हणाले, ‘गंध ओळखणारे कुत्रे परिवर्तनशील जैविक घटकांची (वॉलेटिल सेंद्रिय संयुगे) कमी सांद्रता शोधण्यात सक्षम आहेत. हे व्हीओसीएस म्हणून देखील ओळखले जाते. हे डिम्बग्रंथि कर्करोग, जिवाणू संक्रमण आणि अनुनासिक ट्यूमरशी संबंधित आहे. व्हीओसीएस मानवी रक्त, लाळ, मूत्र आणि श्वासोच्छवासामध्ये आढळतात.
प्रशिक्षण तीन आठवडे चालेल
प्रशिक्षणानंतर कोविड -19 चा रुग्ण शोधण्याची या कुत्र्यांची क्षमता मोठ्या प्रमाणात वाढवता येईल असे ओटो यांनी निवेदनात म्हटले आहे. ही नेमकी ओळख पटविण्यासाठी संशोधक सुरुवातीला आठ कुत्र्यांसह अभ्यास करत आहेत. तीन आठवड्यांचा कोर्स, ज्याला ओडोर इमप्रिंटिंग प्रोसेस म्हटले जाते, या कोर्सनंतर ही कुत्री कोरोनामधील सकारात्मक आणि नकारात्मक लोकांना सहजपणे शोधू शकतील. संशोधकांनी असे म्हटले आहे की प्रत्येक जातीचे कुत्रे काहीही वास घेऊन सहजपणे काहीही शोधू शकतात, परंतु त्यापैकी लॅब्राडोर जात ही सर्वात महत्वाची मानली जाते. त्यामुळे त्यांना प्रशिक्षण दिले जात आहे.