Congenital Diabetes : ‘या’ कारणांमुळं होतो नवजात मुलांना मधुमेह, जाणून घ्या उपचाराबाबत

पोलीसनामा ऑनलाइन टीम – नवजात बालकांमध्ये इन्शुलिनच्या कमतरतेमुळे रक्तामध्ये व लघवीमध्ये साखर आढळते. त्याला जन्मजात मधुमेह म्हणून ओळखले जाते. मूलभूत मोनोजेनिक दोषांमुळे ही समस्या ६ महिन्यांपेक्षा कमी असलेल्या अर्भकात उद्भवू शकते.

जन्मजात मधुमेहाची कारणे
“अर्भक” हा शब्द सहसा एका वर्षाखालील लहान मुलांना लागू होतो; तथापि, व्याख्या भिन्न असू शकतात आणि दोन वर्षांपर्यंतच्या मुलांचा त्यात समावेश असू शकतो. जेव्हा मूल चालणे शिकते. तेव्हा अर्भकाऐवजी “मूल” हा शब्द वापरला जाऊ शकतो. नवजात मधुमेह हा एक दुर्मिळ प्रकार आहे. ज्याचा सामान्यत: ६ महिन्यांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांमध्ये निदान केला जातो. नवजात शिशुला मधुमेह मेल्तिस (जन्मजात मधुमेह किंवा मधुमेह म्हणून देखील ओळखले जाते.) मूलभूत मोनोजेनिक दोषांमुळे उद्भवू शकते.

क्लिनिकल कोर्सचा अंदाज लावण्यासाठी आणि संभाव्य अतिरिक्त वैशिष्ट्यांविषयी जागरूकता वाढविण्यासाठी लवकर वैधता आणि त्वरित अनुवंशिक चाचणी महत्त्वपूर्ण आहेत आणि बर्‍याच प्रकरणांमध्ये योग्य आणि खर्च-प्रभावी उपचारांसाठी मार्गदर्शन करणे आवश्यक आहे. मधुमेहाने फारच कमी मुले जन्माला येतात. तो जनुकांच्या समस्येमुळे होतो. १२ महिन्यांनंतर नवजात मधुमेह अदृश्य होऊ शकतो. परंतु, मधुमेह सहसा आयुष्यात नंतर परत येतो.

नवजात मधुमेहाचे दोन मुख्य प्रकार
क्षणिक नवजात मधुमेह इन्शुलिनच्या कमतरतेमुळे रक्तामध्ये व लघवीमध्ये साखर आढळणे. कायम नवजात डायबेटिस मेलिटस ट्रान्झियंट नवजात मधुमेह मेल्तिस (टीएनडीबी) हा मधुमेहाचा एक प्रकार आहे जो जीवनाच्या पहिल्या काही आठवड्यांमध्ये दिसून येतो; परंतु क्षणिक आहे. पौगंडावस्थेतील वयात किंवा पलीकडे तारुण्य कायमस्वरुपी मधुमेह होण्याच्या शक्यतो प्रतिबंधात काही महिन्यांत बाधित बाळांना सोडले जाते. सुमारे ७०% प्रकरणे काही जनुकांच्या उच्च क्रियामुळे होते. अनुवांशिक कारणांमध्ये केसीएनजे ११ आणि एबीसीसी ८ जनुकांमध्ये उत्परिवर्तन समाविष्ट आहे ज्यामुळे सामान्यत: कायम नवजात मधुमेह होतो आणि या उत्परिवर्तनांचे प्रयोगशाळेच्या सुरुवातीस मूल्यांकन केले जाऊ शकते. निदानाच्या वेळी उपचारात रीहायड्रेशन आणि इंट्राव्हेनस इन्सुलिनचा समावेश असू शकतो.

कायम नवजात मधुमेह मेलिटस (पीएनडीबी) मधुमेहाचा एक प्रकार आहे जो आयुष्याच्या पहिल्या ६ महिन्यांत दिसून येतो आणि आयुष्यभर टिकतो. पीडित व्यक्तींची जन्मापूर्वी हळू वाढ होते आणि त्यानंतर हायपरग्लाइकेमिया, डिहायड्रेशन आणि बालपणात विकास न होणे. डेन्ड सिंड्रोम हा एक अत्यंत दुर्मिळ आहे, सामान्यत: तीव्रपणे नवजात मधुमेह इन्शूलिनच्या कमतरतेमुळे रक्तामध्ये व लघवीमध्ये साखर आढळणे (एनडीएम, हा शब्द पहा) विकासात्मक विलंब, अपस्मार आणि नवजात मधुमेहाचे त्रिकोणी वैशिष्ट्य आहे.

नवजात शिशुचा मधुमेह सामान्यतः ग्लिबेंक्लेमाइड नावाच्या औषधाने किंवा इन्सुलिनद्वारे केला जातो. जर नवजात मधुमेह क्षणिक असेल तर ज्या समस्येचे निराकरण केले जाते त्या वर्षात त्यास उपचारांची आवश्यकता नसते. तथापि, पौगंडावस्थेतील आणि नंतरच्या काळात मधुमेह पुन्हा दिसण्यासाठी या स्थितीवर लक्ष ठेवले पाहिजे.

प्रकार १ मधुमेहाच्या तीन ते पाच वर्षांखालील मुलांमध्ये हा विकार असलेल्या सर्व लोकांचा अल्प प्रमाणात असतो: १% पेक्षा कमी मुलांचे आयुष्याच्या पहिल्या वर्षात निदान होते आणि २% पेक्षा कमी मुले वयाने मोठी असतात. बालरोग तज्ज्ञ मधुमेहमध्ये भाग घेतात. केंद्रे तीन वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या आहेत. तथापि, महामारीविज्ञानाच्या अभ्यासाद्वारे समर्थित अलीकडील अनुभवामुळे लहान वयात टाइप १ मधुमेहाचे निदान करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण कल सूचित केला जातो.
मधुमेह असलेले बाळ आणि मुले आरोग्य सेवा व्यावसायिकांसाठी अनेक आव्हानांची मालिका बनवितात. प्रथम, मुलांना बहुतेक वेळा निदानाच्या वेळी शास्त्रीय लक्षणे नसतात आणि दुसरे म्हणजे, त्यांना उपचारात्मक पथ्ये लिहणे अवघड आहे. जेव्हा एखाद्या मुलास मधुमेह होतो तेव्हा त्याचा परिणाम संपूर्ण कुटुंबावर होतो.

– आपल्या मुलाच्या भावना स्वीकारा.
– सक्रिय आरोग्य सेवा व्यवस्थापनास प्रोत्साहित करा.
– स्वातंत्र्य निर्माण करा.
– मुलांना त्यांची शक्ती शोधण्यात मदत करा.