नवी दिल्ली : वृत्तसंस्था – भारत आणि चीनमध्ये सीमेवरून तणावपूर्ण परिस्थिती असूनही चीन पुन्हा एकदा २०२० मध्ये भारताचा सर्वात मोठा व्यापारिक भागीदार म्हणून समोर आला आहे. भारताच्या वाणिज्य मंत्रालयाच्या तात्पुरत्या आकडेवारीनुसार, भारत आणि चीन यांच्यात गेल्या वर्षी ७७.७ अब्ज डॉलर्स व्यापार झाला होता, दरम्यान २०१९ च्या तुलनेत हा आकडा कमी आहे. २०१९ मध्ये दोन्ही देशांमधील द्विपक्षीय व्यापार ८५.५ अब्ज डॉलर्सचा झाला होता. साथीच्या आजारामुळे मागणी कमी झाल्यामुळे भारत आणि अमेरिकेदरम्यान २०२० मध्ये व्यापार ७५.९ अब्ज डॉलर होता.
चीनबरोबर भारताची द्विपक्षीय व्यापार तूट ४० अब्ज डॉलर्स –
गेल्या वर्षी सीमेच्या तणावामुळे मोदी सरकारने अनेक चिनी ॲप्स बंदी घालण्यासह चीनवरील अवलंबित्व कमी करण्यासाठी गुंतवणूकीची मंजूरी कमी केली. यावेळी सरकारने आत्मनिर्भर भारतावर जोर दिला. असे असूनही, भारत चीनपासून बनविलेल्या अवजड यंत्रसामग्री, दूरसंचार उपकरणे आणि घरगुती उपकरणे यांच्या आयातीवर जास्त अवलंबून आहे. ज्यामुळे चीनबरोबर भारताची द्विपक्षीय व्यापार तूट सुमारे ४० अब्ज डॉलर्स होती. जी कोणत्याही देशासह भारतातील सर्वात मोठी व्यापार तूट आहे.
युनायटेड स्टेट्स आणि युएई दुसरे आणि तिसरे मोठे भागीदार –
२०२० मध्ये चीनकडून भारताची एकूण आयात ५८.७ अब्ज डॉलर्स होती, जे युनायटेड स्टेट्स आणि युएईच्या संयुक्त आयातपेक्षा जास्त आहे. अमेरिका आणि युएई हे अनुक्रमे भारताचे दुसरे आणि तिसरे सर्वात मोठे व्यापारी भागीदार आहेत. कोरोनो साथीच्या काळात मागणी असतानाही भारताने आपल्या आशियाई शेजारच्या देशातून होणारी आयात कमी करण्यासाठी अनेक उपाययोजना केल्या आहेत. २०१९ च्या तुलनेत त्याची निर्यात ११ टक्क्यांनी वाढून १९ अब्ज डॉलर झाली आहे.
कोरोना साथीच्या आजारामुळे चीनच्या अर्थव्यवस्थेवर परिणाम –
कोरोना महामारीमुळे पहिल्या तिमाहीत चीनची अर्थव्यवस्था खालावली असली तरी आर्थिक परिस्थिती सुधारल्यामुळे वर्षाच्या अखेरीस युरोपियन युनियनच्या वस्तूंची मागणी वाढली. २०२० मध्ये, जागतिक अर्थव्यवस्थांमध्ये चीन हा एकमेव देश होता जिथे आर्थिक वाढ दिसून आली. दरम्यान, वैद्यकीय उपकरणे व इलेक्ट्रॉनिक्सला मोठ्या प्रमाणात मागणी असल्याने युरोपमध्ये चीनच्या निर्यातीलाही फायदा झाला.