नवी दिल्ली, वृत्तसंस्था : अमेरिकेची शस्त्रे तयार करणारी सर्वोच्च कंपनी लॉकहीड मार्टिनवर चीनने मंगळवारी बंदीची घोषणा केली. अमेरिकेच्या राज्य मंत्रालयाने तैवानला पीएसी -3 एअर डिफेन्स क्षेपणास्त्र करारास मान्यता दिली त्याला उत्तर म्हणून बीजिंगने हे पाऊल उचलले. मीडियाला संबोधित करताना चिनी परराष्ट्र मंत्रालयाचे प्रवक्ते झाओ लिजियान म्हणाले, ‘अमेरिकेद्वारे तैवानला शस्त्रे विकण्यासंबंधी चीन जोरदार विरोध करतो. अमेरिकेने ‘एक चीन’ या तत्त्वाचे मनापासून पालन करावे, तैवानला शस्त्र विक्री थांबवावी आणि तैवानशी लष्कराचे संबंध संपवावेत जेणेकरून द्विपक्षीय संबंधांना आणि तैवानच्या जलवाहतुकीमध्ये शांतता व सुरक्षेला अधिक नुकसान पोहोचणार नाही.
झाओची ही टिप्पणी अमेरिकेच्या परराष्ट्र मंत्रालयाद्वारे पॅट्रीयॉट ऍडव्हान्स्ड कॅपॅबिलिटी- (पीएसी-3) हवाई संरक्षण यंत्रणेची विक्री करण्यासाठी तैवानची पुन्हा अधिकृतता विनंती मान्य केल्याच्या कित्येक दिवसानंतर आली आहे. या प्रणालीवर 62 कोटी डॉलर्स खर्च होणार असल्याचा अंदाज आहे. गुरुवारी जाहीर केलेल्या निवेदनात अमेरिकन संरक्षण सुरक्षा सहकार्य एजन्सीने (डीएससीए) म्हटले आहे की काँग्रेसने (यूएस संसद) संभाव्य विक्रीबाबत आधीच सूचना दिली आहे. अमेरिकन मीडियाने डीएससीएच्या विधानाचा हवाला देत म्हटले आहे की तैवानने पीएसी-3 क्षेपणास्त्र संरक्षण यंत्रणेचे काही भाग खरेदी करण्याची विनंती केली होती जेणेकरुन ते 30 वर्षांच्या कार्यकाळात काम करू शकेल. या कराराचे मुख्य कंत्राटदार लॉकहीड मार्टिक कॉर्पोरेशन आहे. चिनी परराष्ट्र मंत्रालयाच्या प्रवक्त्याने सांगितले की, चीनने लॉकहीड मार्टिनवर सूड म्हणून बंदी घातली आहे. झाओ म्हणाले, ‘चीनने सर्व आवश्यक पावले उचलण्याचा निर्णय घेतला आहे. आम्ही या विक्रीचा मुख्य कंत्राटदार लॉकहीड मार्टिनवर बंदी घालू.’ चिनी बंदी सूचक असल्याचे विश्लेषकांचे म्हणणे आहे कारण लॉकहीड मार्टिन चीनला कोणतीही शस्त्रे विकत नाहीत.
दोन्ही देशांमध्ये वाढत आहे कटुता
हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की शिनजियांग आणि इतर मुद्द्यांमुळे दोन्ही देशांमधील संबंधात कटुता वाढत आहे आणि याच भागात सोमवारी चीनने अमेरिकेच्या उच्च अधिकारी आणि राजकारण्यांवर व्हिसा निर्बंध लादून प्रत्युत्तर दिले. ही कारवाई अमेरिकेद्वारा चीनच्या सत्ताधारी कम्युनिस्ट पक्षाच्या तीन वरिष्ठ अधिकाऱ्यांवर कथितपणे उइगर मुस्लिमांना लक्ष्य करून मानवी हक्कांचे उल्लंघन केल्याच्या आरोपाखाली घातलेल्या बंदीला उत्तर म्हणून केली गेली. अमेरिकन कॉंग्रेसने नियुक्त केलेल्या कार्यकारी कमिशन ऑफ चायना (सीईसीसी), आंतरराष्ट्रीय धार्मिक स्वातंत्र्यासाठी अमेरिकेचे राजदूत सॅम्युएल ब्राउनबॅक, कॉंग्रेसचे सदस्य क्रिस स्मिथ, शीर्ष सीनेटर मार्को रुबीओ आणि टेड क्रूझ यांच्यावर चीनने व्हिसा निर्बंध घातले आहेत.
चीन तैवानला आपला भाग असल्याचे सांगतो
उल्लेखनीय आहे की सीईसीसीचे अध्यक्ष रुबिओ आहेत आणि ते चीनविरोधात आवाज उठवित आहेत. त्याचवेळी, तीन अमेरिकन अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या रिपब्लिकन पक्षाचे सदस्य आहेत. चिनी सरकारी वृत्तपत्राने चिनी तज्ज्ञांचा हवाला देत म्हटले आहे की, अमेरिकेने यूएस पीएसी -3 क्षेपणास्त्र विकल्यामुळे तैवान सामुद्रधुनीच्या शक्ती संतुलनामध्ये बदल होणार नाही, परंतु यामुळे तैवानला खोटी फुटीरवादी शक्ती मिळेल. उल्लेखनीय आहे की अमेरिकेने तैवानला शस्त्रे विक्री करण्यास मान्यता दिल्याची यंदाची ही दुसरी वेळ आहे. यापूर्वी 20 मे रोजी अमेरिकेने तैवानला आधुनिक तंत्रज्ञानाने सुसज्ज 18 एमके-48 मोड -6 शक्तिशाली टॉर्पेडो विक्रीस मान्यता दिली होती. चीन तैवानला आपला भाग सांगतो. तैवानच्या राष्ट्रपती साई-इंग-वेन यांची पुन्हा निवड झाल्यापासून बीजिंग आणि ताइपे यांच्यात तणाव वाढला आहे. कारण वेन या तैवानच्या स्वातंत्र्याच्या बाजूने आहेत.