रिसर्चमधील दावा : तांबे अथवा तांबेमिश्रित धातु ‘कोरोना’ व्हायरसला मारू शकतो

नवी दिल्ली : वृत्तसंस्था – कोरोना विषाणूचा प्रसार झाल्यामुळे कोणत्याही गोष्टीला स्पर्श करण्यापूर्वी आम्ही घाबरू लागतो. त्यावर कोरोना व्हायरस तर नाही ना ? कारण ही गोष्ट यापूर्वीच सिद्ध झाली आहे की निर्जीव वस्तूंवरही कोरोना विषाणू 9 दिवस जिवंत राहू शकतो. अशा परिस्थितीत कोणती गोष्ट स्पर्श करावी किंवा नाही हे जाणून घेणे फार कठीण आहे. परंतु असा दावा केला जात आहे की आपण तांबेच्या वस्तूंना स्पर्श करू शकता कारण कोरोना विषाणू भांडी आणि तांबे धातूपासून बनवलेल्या वस्तूंमध्ये मरतात. चला त्याचे सत्य जाणून घेऊया.

आता शास्त्रज्ञ अशा धातूसह बहुतेक वस्तूंचे पृष्ठभाग बनविण्याचा प्रयत्न करीत आहेत, ज्यामुळे त्यावर बॅक्टेरियाच्या विषाणूचा प्रभाव कमी होऊ शकतो किंवा होत नाही. आपल्याला हे जाणून आश्चर्य वाटेल की तांबे ही एकमेव धातू आहे जी संपर्कात येण्याच्या काही मिनिटांतच कोणताही जीवाणू नष्ट होतो.

तांबेच्या गुणधर्मांशी फार पूर्वीपासून भारतीय परिचित आहेत. आधी तांब्याची भांडी वापरली जायची. काही लोक अद्याप ते वापरतात. आयुर्वेदात असेही सिद्ध झाले आहे की तांबेमध्ये अँटी-बॅक्टेरियल आणि अँटी-मायक्रोबियल गुणधर्म आहेत. तसेच त्यामधील पदार्थ शरीराची प्रतिकारशक्ती वाढवतात.

2015 मध्ये साऊथॅम्प्टन विद्यापीठाने असे संशोधन केले की तांबे रेस्पिरेटरी वायरसपासून ( फुफ्फुसांना संक्रमित करणाऱ्या विषाणूपासून) वाचवू शकतो. सार्स (सीवियर एक्यूट रेस्पिरेटरी सिंड्रोम) आणि मर्स (मिडिल ईस्ट रेस्पिरेटरी सिंड्रोम) सारख्या रेस्पिरेटरी वायरस पासून बचाव करू शकते.

साउथहॅम्प्टन युनिव्हर्सिटीच्या संशोधकांना आढळले की तांबे देखील प्राण्यांकडून मानवामध्ये उद्भवणाऱ्या कोरोना विषाणू 229Eला मारू शकतो. हा विषाणू इतर वस्तूंच्या पृष्ठभागावर बर्‍याच दिवसांपर्यंत जगू शकतो परंतु तांब्याच्या पृष्ठभागावर त्वरित मरतो.

कोरोना विषाणू कोविड 19 तांब्याच्या पृष्ठभागावर आल्यानंतर मरेल की नाही हे अद्याप समजू शकले नाही. पण यावर वैज्ञानिकही संशोधन करत आहेत.

अमेरिकन सोसायटी ऑफ मायक्रोबायोलॉजीमध्ये प्रकाशित झालेल्या लेखानुसार मेरीलँड विद्यापीठाच्या संशोधक रीटा आर. कोर्वेलने कोरोना विषाणूचा अभ्यास केला आहे. आपल्या अभ्यासामध्ये, त्यांना आढळले की जुना कोरोना विषाणू तांबेच्या पृष्ठभागावर येताच मरतात किंवा निष्क्रिय होतात. काही लोक आंघोळीसाठी तांबे बाथ टब वापरतात.

रीटा आर. कॉर्व्हलने सांगितले की तांबेच्या पृष्ठभागाच्या संपर्कात येताच जुना कोरोना विषाणूचा जीनोम नष्ट होतो. या व्यतिरिक्त, विषाणूच्या बाह्य भागात आढळणाऱ्या काट्यांसारख्या रचना तुटू लागतात. त्याचा बाह्य थर नष्ट झाला आहे. आता हे पाहणे बाकी आहे की तांबे कोविड -१९ कोरोना विषाणू नष्ट करू शकेल काय?

1980 पूर्वी जगात तांब्याचा खूप वापर केला जात होता. तथापि, 1983 पासून तांब्याच्या भांड्यांचा वापर कमी झाला आहे. पण आता गेल्या काही वर्षांत ते पुन्हा वाढत आहे.