Coronavirus Vaccine : लस मंजूर झाल्यानंतर ‘भारत बायोटेक’ आणि ‘सीरम’ एकमेकांशी भिडले

नवी दिल्ली : वृत्तसंस्था – भारतात कोरोना विषाणूच्या दोन लसी मंजूर झाल्या आहेत. एक म्हणजे भारत बायोटेकची कोव्हॅक्सिन आणि दुसरी सीरम इन्स्टिट्यूटची कोव्हिशिल्ड जी ऑक्सफोर्डच्या अ‍ॅस्ट्रॅजेनेकाची भारतीय आवृत्ती आहे. तथापि, आता या दोन्ही लसी बनविणार्‍या कंपन्यांचे मालक आपसात भिडले आहेत. सीरम इन्स्टिट्यूटचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी अदर पूनावाला यांनीही कोव्हॅक्सिनच्या मान्यतेवर आक्षेप घेतला आहे. आता भारत बायोटेकचे संस्थापक आणि अध्यक्ष कृष्णा इल्ला यांनीही सीरम इन्स्टिट्यूटवर पलटवार केला आहे.

कृष्णा इल्ला यांनी आपल्या निवेदनात म्हटले आहे की, ‘आम्हाला अशा प्रकारच्या प्रतिसादाची अपेक्षा नाही.’ लसीच्या मुद्यावर राजकारण करू नये, असे आवाहन त्यांनी केले. अदर पूनावाला यांचे नाव न घेता अल्ला यांनी सांगितले की, ‘आम्ही 200 टक्के प्रामाणिक क्लिनिकल चाचण्या करतो आणि त्यानंतर आम्हाला असा प्रतिसाद मिळतो. जर मी चुकीचा असेल, तर मला कळवा. काही कंपन्या आमच्या लसीचे वर्णन पाण्याप्रमाणे करतात. मी हे नाकारतो आम्ही वैज्ञानिक आहोत.’

रविवारी एका टीव्हीला दिलेल्या मुलाखतीत अदर पूनावाला म्हणाले की आतापर्यंत फक्त फायझर, मॉडर्ना आणि ऑक्सफोर्ड-अ‍ॅस्ट्रॅजेनेका लसची कार्यक्षमता सिद्ध झाली आहे आणि इतर सर्व लसी पाण्याप्रमाणेच सुरक्षित आहेत.

इल्ला म्हणाले की, अमेरिका आणि युरोपने अ‍ॅस्ट्रॅजेनेका-ऑक्सफोर्ड लसीचा चाचणी डेटा यूकेकडून घेण्यास नकार दिला होता कारण तो पारदर्शक नव्हता, परंतु ऑक्सफोर्डच्या डेटावर कुणीही शंका घेतली नाही. अ‍ॅस्ट्रॅजेनेका-ऑक्सफोर्ड चाचणीच्या वेळी ही लस देण्यापूर्वी स्वयंसेवकांना पॅरासिटामॉलच्या गोळ्या देण्यात आल्या असा आरोप त्यांनी केला आणि ते जर त्यांच्या कंपनीने केले असते तर भारतातील नियामकांनी त्यांची चाचणी थांबविली असती.

इल्ला म्हणाले, ‘आम्ही स्वयंसेवकांना पॅरासिटामोल दिलेले नाही, म्हणून चांगली किंवा वाईट अशी कोणतीही प्रतिक्रिया आलेली असो, त्यास 100 टक्के तशाच प्रकारे घेतले गेले. या प्रतिक्रिया रिअल टाइममध्ये हस्तगत केल्या गेल्या आहेत. एम्सचे मुख्य डॉक्टर रणदीप गुलेरिया यांच्या विधानावरही इल्ला यांनी आक्षेप घेतला. डॉक्टर गुलेरिया यांनी कोव्हॅक्सिनचा वापर इतर लसींचा बॅकअप म्हणून सुचविला. इल्ला म्हणाले, ‘ही एक लस आहे, बॅकअप नाही. असे विधान करण्यापूर्वी लोकांनी आपली जबाबदारी लक्षात घ्यावी.’

इल्लाने दावा केला की बर्‍याच आंतरराष्ट्रीय आढावा जर्नल्समध्ये फायझरच्या तुलनेत अजून इतर कोविड -19 लस उमेदवारांच्या तुलनेत कोव्हॅक्सिनचे अधिक पुनरावलोकन प्रकाशित झाले आहेत. ते म्हणाले की, कोव्हॅक्सिनच्या तिसर्‍या टप्प्यातील चाचणी अमेरिकन एमएनसी आयक्यूव्हीआयए (IQVIA) द्वारे हाताळले जात आहे. या टप्प्यातील चाचणीत लसीच्या डोसनंतर स्वयंसेवकांचे 12 महिने परीक्षण केले जाईल. इल्लाने म्हटले की, ‘एक भारतीय कंपनी म्हणून भारत बायोटेक अ‍ॅस्ट्रॅजेनेका किंवा फायझरसारख्या बहुराष्ट्रीय कंपनीच्या तुलनेत कोणत्याही बॅकअपशिवाय एकटीच संघर्ष करत आहे. आम्ही सर्व डेटा पारदर्शक पद्धतीने ठेवतो. आम्ही आमचा डेटा प्रत्येक समितीसमोर ठेवला, त्यानंतर आम्हाला मान्यता मिळाली.’

इल्ला म्हणाले, ‘सार्वजनिक डोमेनमध्ये आमच्याकडे कोणताही डेटा का नाही, हे लोक विचारतात. खरं तर, आमची एकमात्र कपंनी आहे ज्यांची पाच पुनरावलोकने प्रकाशित झाली आहेत. पूर्ण जगभरात फक्त आमच्याकडे बायो सेफ्टी लेवल 3 (BSL-3) उत्पादन सुविधा आहे. आम्हाला हे सांगण्यात अभिमान आहे की अमेरिका आणि अगदी ब्रिटन सरकारकडे देखील ही सुविधा नाही. इल्लाने म्हटले के कोव्हॅक्सिनचे 15 टक्के पेक्षा कमी प्रतिकूल परिणाम समोर आले आहेत. ते म्हणाले, ‘आतापर्यंत चाचणीमध्ये 10 टक्क्यांहून कमी दुष्परिणाम समोर आले आहेत. आम्ही यापूर्वी 24,000 पेक्षा जास्त लोकांना लसी दिल्या आहे.