महिलांमधील ‘हायपोगोनॅडिझम’ म्हणजे काय ? जाणून घ्या ‘लक्षणं’ अन् कारणांसहित यावरील ‘उपचार’ !

 

महिलांमधील हायपोगोनॅडिझम म्हणजे काय ?

महिलांमधील हायपोगोनॅडिझम महिला पुनरुत्पादक अवयवांच्या कामकाजातील एक विकार किंवा अपयश आहे, विशेष करून अंडाशय. कधीकधी पिट्युटरी ग्रंथी, मेंदूतील हायपोथॅलेमस आणि स्त्री लैंगिक अवयव यांच्यातील कार्य आणि समन्वय यातील विकृतीमुळं स्त्री संप्रेरकांची कमतरता येते. परिणामस्वरूप, अंडाशयांनी फुलिकल उत्तेजक हार्मोन आणि ल्युटीनिंनिंग हार्मोन सोडण्यास कमी किंवा पूर्ण अनुपस्थिती असते. या अवस्थेस हायपोगोनॅडोट्रॉपिक हायपोगोनॅडिझम (एनएच) म्हणतात.

काय आहेत याची लक्षणं ?

– किशोरवस्थेची अनुपस्थिती
– स्तन आणि केसांसारख्या दुय्यम लैंगिक वैशिष्ट्यांचा अभाव
– उंची वाढण्यास अयशस्वी
– मासिक पाळी न येणं
– मनस्थितीत वारंवार बदल
– क्रियाकलाप करण्यासाठी कमकुवतपणा आणि थकवा
– गरम फ्लश
– जेव्हा हा आजार अनुवांशिक असतो तेव्हा वासाचं ज्ञान रहात नाही.

काय आहेत याची कारणं ?

– जीन्समध्ये असामान्यता किंवा जन्म दोष
– तीव्र संक्रमण किंवा जळजळ यासह दीर्घकालीन रोग
– ऑटोमिम्युमिन विकार
– कुपोषण
– अति शारीरिक व्यायाम (ॲथलिट्सप्रमाणे)
– स्टेरॉईडयुक्त औषधांचा उच्च डोस
– ड्रग्सचा गैरवापर
– वाढलेला मानसिक ताण
– पिट्युटरी ग्रंथी आणि हायपोथालमसशी संबंधित ट्युमर किंवा जखम
– मेंदूतील कर्करोगाच्या उपचारांसाटी रेडिएशन थेरपी
– लोह वाढणं

काय आहेत यावरील उपचार ?

– मानव कोरियोनिक गोनाडोट्रॉपिन (एचसीजी) इंजक्शन
– एस्ट्रोजन आणि प्रोजेस्टेरॉन असलेली तोंडी गर्भनिरोधक गोळी
– आहार आणि पोषण सुधारणं
– ताण व्यवस्थापन
– कॅल्शियम आणि व्हिटॅमिन पूरक