QR Coad Scam : सावधान ! चुकूनही स्कॅन करू नका क्यूआर कोड, अन्यथा होईल तुमचं अकाऊंट रिकामं

नवी दिल्ली : वृत्तसंस्था – आजकाल जर तुम्हाला ऑनलाईन पैसे भरायचे असतील तर क्यूआर (क्विक रिस्पॉन्स) कोड स्कॅन करून लगेच पैसे भरता येतात. याचा वापर हल्ली अनेकजण करतात. कॉन्टॅक्टलेस पेमेंटसाठी हे एक चांगले माध्यम आहे, परंतु त्यातून फसवणूक देखील केली जात आहे. अलीकडेच दिल्लीच्या मुख्यमंत्र्यांची मुलगीही अशाच फसवणूकीचा बळी ठरली आहे. क्यूआर कोड फसवणूक कशी टाळायची ते आपण जाणून घेऊया.

जाणून घेऊ क्यूआर कोड म्हणजे काय ?
डेन्सो वेव्ह या जपानी कंपनीने क्यूआर कोडचा शोध लावला आहे. या मदतीने, देणे-घेणे सोपे होते. क्यूआर कोड स्वत: मध्ये पुरेशी माहिती संग्रहित करू शकतो. हा एक प्रकारचा बारकोड आहे, जो मशीनद्वारे वाचला जातो. भारतात क्यूआर कोडद्वारे देखील पैसे दिले जातात. आपण या माध्यमातून वीज, पाणी, पेट्रोल, डिझेल, किराणा सामान, प्रवास इत्यादी देय देऊ शकता.

अशी होऊ शकते फसवणूक
आपण दुकान किंवा काउंटरवर क्यूआर कोडद्वारे स्कॅन करुन पैसे भरल्यास कमी धोका असतो, परंतु स्कॅमर्सना येथे फसवणूक करण्याचे नवीन मार्ग देखील सापडले आहेत. घोटाळा करणारा लोकांना ’5000 रुपये जिंकल्याबद्दल अभिनंदन’ यासारखे मजकूर संदेश पाठवतो. यासह क्यूआर कोडचा फोटोही पाठविला जातो. या संदेशामध्ये आपल्याला सांगितले जाते की, कोड स्कॅन केल्यानंतर, यूपीआय पिन प्रविष्ट केल्यानंतर रक्कम प्रविष्ट केल्यास ती रक्कम आपल्या खात्यात जमा होईल. यातील काही लोकांना वाटते की, त्यांच्या खात्यात पैसे जमा होतील, परंतु घडते ते त्याउलट. वास्तविक, येथे आपणास पैसे प्राप्त होत नाहीत, परंतु घोटाळेबाजांना पैसे मिळू लागतात.

तर क्यूआर कोड स्कॅन करताना बाळगा सावधगिरी
बर्‍याच वेळा स्कॅमर्स फिशिंग ईमेल, मजकूर किंवा इंटरनेट मीडियाद्वारे बनावट क्यूआर कोड पाठवला जातो. बनावट कोड स्कॅन केल्यावर, वापरकर्त्यास एका मूळ पृष्ठाकडे निर्देशित केले जाते जे खरोखर असल्यासारखे दिसते. तेथे पीडिताला पीआयआय (वैयक्तिक ओळखण्यायोग्य माहिती) नोंदवून लॉगिन करण्यास सांगितले जाते. येथून आपली संवेदनशील माहिती चोरली जाऊ शकते किंवा स्पायवेअर किंवा व्हायरस देखील डिव्हाइसवर हस्तांतरित केला जाऊ शकतो. सहसा येथे समस्या अशी आहे की क्यूआर कोड स्कॅन केल्याशिवाय कोडच्या आत कोणत्या प्रकारची माहिती आहे, हे जाणून घेणे कठीण आहे. स्कॅन हा त्यातील माहिती वाचण्याचा मार्ग नाही. तर क्यूआर कोड स्कॅन करताना सावधगिरी बाळगा.

अशी कमी करा जोखीम
– पैसे भरण्यासाठी क्यूआर कोड वापरत असल्यास तर दर्शविलेल्या तपशीलांकडे लक्ष द्या. येथे घाई करू नका.
– क्यूआर कोडला एका लिंकप्रमाणे पहा. हा कोड कोठून आला असेल याबाबत काही शंका असेल तर स्कॅनिंग टाळा.
– क्यूआर स्कॅन करत असताना, त्याच्याशी संबंधित पॉप-अप दिसायला हवा. एक छोटा संबंध नसलेला दुवा किंवा युआरएल दिसत असल्यास सावधगिरी बाळगा.
– सुरक्षा सॉफ्टवेअरसह डिव्हाइस नेहमी अपडेट ठेवा. जर कोणत्याही गतिविधीचा संशय असेल तर त्वरित आपल्या बँकेशी संपर्क साधा. तसेच आर्थिक व्यवहारात शंका निर्माण झाल्यास राष्ट्रीय सायबर क्राइम रिपोर्टिंग पोर्टलवर तक्रार देखील दाखल करू शकता.