नवी दिल्लीः वृत्तसंस्था – आपल्या सौर यंत्रणेत एकेकाळी नऊ ग्रह मानले जात होते. परंतु नंतर वैज्ञानिकांनी हा दर्जा प्लूटोपासून काढून घेतला त्यामुळे आपल्या सौर मंडळामध्ये आठ ग्रह शिल्लक आहेत, परंतु नवव्या ग्रहाचा शोध अजूनही चालू आहे. नेपच्यून ग्रहाच्या पुढील बाजूला, कायपर पट्ट्यापूर्वी या ग्रहाची माहिती आपण जवळजवळ 336 प्रकाशवर्ष दूर असलेल्या बाह्य ग्रहाच्या शोधाद्वारे मिळवू शकतो. हे सिग्नल नासाच्या हॅल्प टेलिस्कोपद्वारे प्राप्त झाले आहेत.
नासा काय म्हणाले
हबल टेलिस्कोपच्या इन्स्टाग्राम अकाऊंटवर शेअर केलेल्या पोस्टमध्ये नासाने लिहिले आहे की, 336 प्रकाश-वर्षाच्या अंतरावर असलेल्या दोन-तारा कक्षामध्ये एक ग्रह आपल्या सौर यंत्रणेतील नवव्या ग्रहाविषयी आपल्या घराजवळील रहस्ये दाखवू शकतो. ” खगोलशास्त्रज्ञांनी आपल्या ताऱ्यापासून इतक्या दूर फिरत असलेल्या गुरु ग्रहासारख्या विशाल ग्रहाच्या कक्षाची गणना प्रथमच केली आहे.
A planet in an unlikely orbit around a double star 336 light-years away may offer a clue to a mystery much closer to home: a hypothesized, distant body in our solar system dubbed "Planet Nine."
Learn more about this exoplanet discovery: https://t.co/oFMLmJZSzf pic.twitter.com/BqEpLPm1Lb
— Hubble (@NASAHubble) December 10, 2020
बाह्यग्रहाची कक्षा
या बाह्य ग्रहाचे वैशिष्ट्य हे आहे की, ते त्याच्या सौर मंडळाच्या दृश्यमान डिस्कच्या पुढे स्थित आहे. ही डिस्क आपल्या सौर यंत्रणेत नेपच्यूनच्या शेजारील लहान बर्फाचे शरीर असलेल्या कीपर बेल्टसारखे आहे. या पोस्टमध्ये पुढे सांगितले गेले आहे की, आपल्या स्वतःच्या सौर यंत्रणेत संशय असलेला नववा ग्रह या बाह्य ग्रहाच्या विचित्र कक्षाप्रमाणे किपर पट्ट्याबाहेरही अस्तित्वात राहू शकतो.
या 9व्या ग्रहसंबंधित, पोस्टमध्ये पुढे लिहिले आहे की, नवव्या ग्रहाचा शोध चालू असला तरी या बाह्य ग्रहाचा शोध हा पुरावा आहे की, विचित्र ग्रह असणे पूर्णपणे शक्य आहे. बाहेरील एचडी 106906 बीचा शोध 2013 मध्ये चिलीतील लास कॅम्पेनास वेधशाळेमध्ये मॅगेलन टेलीस्कोपने शोधला होता. धुमकेतूमध्ये जीवनासाठी सर्व महत्वाच्या घटकांच्या चिन्हे, त्याचे महत्त्व माहित आहे. परंतु हबल टेलिस्कोपमधील डेटाने पुष्टी केली की, एचडी 106906 बी त्याच्या दुहेरी ताऱ्यापासून 68 अब्ज मैलांवर आहे, जे पृथ्वी आणि सूर्यामधील अंतर 730 पट जास्त आहे. ही कक्षा 15000 वर्षे लांब आहे, त्यामुळे एचडी 106906 बी सारख्या आपल्या सौर यंत्रणेत कोणतेही ग्रह असू शकतात की नाही असा प्रश्न पडतो.
नवव्या ग्रहाची चिन्हे सापडली
आतापर्यंत खगोलशास्त्रज्ञांना नवव्या ग्रहाचा केवळ प्रसंगात्मक पुरावा सापडला आहे. त्याने नेपच्यूनच्या समोर खगोलीय शरीरांचा एक समूह पाहिला जो कक्षामध्ये विचित्रपणे फिरत आहे. काही खगोलशास्त्रज्ञ असा विश्वास करतात की, अद्याप न दिसणार्या ग्रहाच्या गुरुत्वाकर्षणाच्या परिणामामुळे ही शरीरे एकत्र आहेत.
पूर्वी प्लूटो हा आपल्या सौर मंडळाचा नववा ग्रह मानला जात असे. परंतु नंतर नवव्या ग्रहाची स्थिती त्याच्यापासून काढून घेण्यात आली आणि आता तो डार्फ ग्रह मानला जातो. डार्फ ग्रह सूर्याभोवती एखाद्या ग्रहाप्रमाणे फिरत असतात, परंतु ते सभोवतालच्या शरीरांपासून पूर्णपणे वेगळे नसतात किंवा उपग्रहही नसतात.