कमाई, बचत आणि गुंतवणूक याबद्दल मुलांशी करा चर्चा, जाणून घ्या आर्थिक नियोजनाच्या बाबतीत ‘हे’ किती महत्त्वाचे

नवी दिल्ली, वृत्तसंस्था : प्रत्येक पालक मुलांच्या भविष्याबद्दल काळजीत असतो. अभ्यास मूलभूत स्तरावर असो वा उच्च पातळीवर खूप महाग आहे. यासाठी आवश्यक ती रक्कम वाचविण्याचा प्रयत्न पालकही करतात. परंतु एक महत्त्वाचा मुद्दा आहे ज्याबद्दल लोकांना कमी माहिती आहे. हा मुद्दा आहे मुलांना कमाई आणि बचत यासारख्या गोष्टींबद्दल पटवून देणे. मुलांच्या चांगल्या भविष्यासाठी बचतीसाठी प्रत्येक पालकांचा प्रयत्न असतो. या दिशेने सर्वात मोठी समस्या ती उत्पादने आहेत जी केवळ या कारणासाठी नावाने विकली जात आहेत. ‘जर तुम्हाला तुमच्या मुलावर प्रेम असेल तर आमचे उत्पादन विकत घ्या.’ ही एक अतिशय सोपी, सरळ आणि दिशाभूल करणारी युक्ती आहे. अशा युक्त्या हेल्थ ड्रिंकपासून ते कार विक्रीपर्यंत अवलंबल्या जातात. परंतु आर्थिक उत्पादनाची बाब वेगळी आहे. विमा सोबत म्युच्युअल फंडाची उत्पादने ज्यात चाईल्ड किंवा चिल्ड्रन शब्दाचा वापर करतात, गेल्या काही काळापासून बाजारात आहेत. प्रत्येक बाजूने ऐकून, पालक असे गृहित धरतात की कर योजना किंवा निवृत्तीवेतन उत्पादनांप्रमाणेच बाल कर देखील वैयक्तिक वित्तीयतेचा अविभाज्य भाग आहे. दुर्दैवाने, मुलाची योजना ही विपणनाशी संबंधित एक संज्ञा आहे आणि त्याचा आर्थिक बाबींशी काही संबंध नाही.

हेदेखील दुर्दैव आहे की मार्केट रेग्युलेटर सेबीने फंडाची श्रेणी ठरविली आहे आणि मुलांच्या योजनेच्या दिशाभूल कल्पनांना आशीर्वाद दिला आहे. अशा उत्पादनांच्या विक्रीसाठी, यावर जोर देण्यात आला आहे की आपण त्यात गुंतवणूक करा आणि त्या मुलाच्या कॉलेज फीसाठी पैसे वापरा. मात्र, त्यांच्याकडून परतावा सामान्य आहे. सध्याच्या नियमांच्या कायद्यानुसार मुलांच्या भविष्यातील गरजा भागविण्यासाठी विशेषतः तयार केलेल्या आर्थिक उत्पादनांसाठी कोणतीही विशेष कर सवलत किंवा इतर सुविधा उपलब्ध नाही.

आपल्याला गुंतवणूकीसाठी लागणाऱ्या वेळेचा आणि आवश्यकतेचा अंदाज घ्यावा लागेल. यानंतर आपण गुंतवणूकीसाठी असा पर्याय निवडू शकता, जो आपल्या गरजेसाठी योग्य आहे. त्यात चाईल्ड प्लॅन भाग निरुपयोगी आहे. मुले आणि पैशाविषयी आणखी एक मुद्दा आहे.

जी गोष्ट कमी महत्त्वाची वाटते ती दीर्घावधीपर्यंत फार महत्वाची आहे. आपल्यापैकी बरेचजण मुलांना पैशाबद्दल काहीही शिकवत नाहीत. पौगंडावस्थेपर्यंत पोचलेल्या मुलांना कमाई, बचत आणि गुंतवणूकीविषयी फारच कमी माहिती असते. पैसे कसे काम करतात ? गुंतवणूक म्हणजे काय आणि परतावा कसा मिळेल?हे त्यांना माहित नाही. कालांतराने काही गोष्टी स्वस्त आणि काही अधिक महागड्या का होतात? त्यांच्याकडे अशा अनेक प्रश्नांची उत्तरे नाहीत. या प्रकरणात शाळेत बसणे देखील चुकीचे आहे. शाळांमध्ये हे शिकवले जात नाही. मुल इतर विषयांप्रमाणेच तिथेही शिकतो. वास्तविक जीवनाशी त्याचा काही संबंध नाही. मुलांच्या आर्थिक भवितव्यासाठी आपण सर्वात चांगली गोष्ट म्हणजे पैसे कसे कार्य करतात हे त्यांना समजावून सांगणे. हे शिक्षण किंवा माहिती पैशापेक्षा अधिक उपयुक्त ठरू शकते.