पोलीसनामा ऑनलाइन – दरवर्षी प्रत्येक वर्षी १५ ऑक्टोबर रोजी ग्लोबल हँडवॉशिंग डे साजरा केला जातो. लोकांना हात स्वच्छतेबद्दल जागरूक करणे हा त्याचा हेतू असतो. कोरोना विषाणूमुळे लोकांना पूर्वीपेक्षा हात स्वच्छतेबद्दल अधिक जाणीव झाली आहे. लोकांना वारंवार हात स्वच्छ करण्याचा सल्ला दिला जात आहे. साथीच्या रोगामुळे, हात धुण्याऐवजी सॅनिटायझरचा वापर केला जात आहे. तज्ज्ञ म्हणतात की, हात स्वच्छ करण्यासाठी साबण नेहमीच सॅनिटायझरपेक्षा चांगला असतो. का ते जाणून घेऊया.
अमेरिकेच्या सिमन्स युनिव्हर्सिटीमधील होम एंड कम्युनिटी हाइजीन प्राध्यापक एलिझाबेथ स्कॉट म्हणतात, “साबण आणि पाण्याने आपले हात धुल्यानंतर स्वच्छ टॉवेलने कोरडे करणे महत्वाचे मानले जाते. साबणाने हात धुतल्याने बॅक्टेरिया आणि व्हायरस नष्ट होतो. ‘साबणाने हात धुतल्यानंतर त्वचा कोरडी होते आणि त्यामुळे हातावरील सूक्ष्मजंतू नष्ट होतात आणि आजारी पडण्याची शक्यता कमी होते.
साबणाने हात धुण्याचे फायदे
साबण जंतूंचा नाश करण्यासाठी कार्य करतात. बार साबणापेक्षा आपले हात द्रव साबणाने धुणे गरजेचे आहे. खोकण्या आणि शिंकण्याद्वारे विषाणू बर्‍याच तासांपर्यंत सामग्रीवर राहतात आणि हाताद्वारे ते आपल्या शरीरात प्रवेश करतात. साबण या सूक्ष्मजंतूंचा थर काढून टाकण्यास मदत करतो, ज्यामुळे त्यांची लागण होण्याची क्षमता कमी होते.
एम्फीफाइल्स साबणात आढळणारे पदार्थ आहेत, जे विषाणूंना नष्ट करण्यात मदत करतात. आरोग्य तज्ज्ञ म्हणतात की सार्वजनिक ठिकाणी बार साबण वापरू नये. साबण फक्त घरगुती वापरासाठी ठेवावा आणि ज्या लोकांना इन्फेक्शन चा त्रास आहे त्यांनी वेगळा साबण वापरावा.
सॅनिटायझरचा वापर
आरोग्य तज्ज्ञ म्हणतात की जेव्हा आपल्याकडे सुविधा उपलब्ध नसते तेव्हाच सॅनिटायझरचा वापर केला पाहिजे. ६२ टक्के अल्कोहोल सॅनिटायझर
लिपिड मेम्ब्रेन नष्ट करतो. परंतु ते नोरोवायरस आणि राइनोवायरस सारख्या नॉन एनवलप्ड व्हायरसवर प्रभावी नाहीत आणि साबणासारखे सॅनिटायझर
विषाणू नष्ट करत नाहीत.
आरोग्य तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे सॅनिटायझरमध्ये तीन गोष्टी महत्त्वाच्या असतात तेव्हाच ते प्रभावी मानले जातात. त्यात अल्कोहोलचे प्रमाण जास्त असावे आणि ते आपल्या हाताला आणि संपूर्ण बोटाना चांगले लागले पाहिजे. 60 टक्क्यांपेक्षा जास्त प्रमाणात अल्कोहोल वापरल्याने हाताची जळजळ होऊ लागते. आपल्याकडे जेव्हा हात धुण्याची सुविधा उपलब्ध नसेल तेव्हाच सॅनिटायझरचा वापर करावा.
कोलंबिया युनिव्हर्सिटीच्या एपिडेमियोलॉजिस्ट सैंड्रा अल्ब्रेक्ट म्हणतात की हात स्वच्छ करण्यासाठी केवळ सॅनेटायझरची आवश्यकता असते, परंतु साबणाने हात स्वच्छ करण्यासाठी पाण्याची देखील आवश्यकता असते. जेव्हा आपण घराबाहेर पडता तेव्हा पाणी हा एक पर्याय आपल्याकडे नसतो. त्यामुळे तेव्हा सॅनिटायझर्स अधिक लोकप्रिय आहेत आणि सोयीस्कर देखील आहेत. ‘
हात धुण्याचा योग्य मार्ग
आपण गरम किंवा थंड पाणी वापरता याचा काही फरक पडत नाही. फक्त पाणी आणि साबणाने हात धुणे अधिक प्रभावी आहे, कारण ते त्वचेपासून जंतू नष्ट करण्यासाठी कार्य करते. हाताला साबण लावल्यानंतर, २० सेकंद चोळा नंतर हात चांगले धुवा आणि कापडाने कोरडे करा.