पोलीसनामा ऑनलाइन – झोपेत असताना आपल्यापैकी बर्‍याच जणांना विचित्र स्वप्ने पडतात. ही स्वप्ने भितीदायक तसेच चांगली असू शकतात. जागे झाल्यानंतर, ही स्वप्ने विसरली जातात, परंतु बर्‍याच लोकांना स्वप्ने आठवतात. स्वप्नांची आठवण झाल्यास लोकांचे विचार वेगवेगळे असतात आणि मन जरा जड होते. हे का घडते आणि त्यावर उपाय काय आहे हे आज आम्ही तुम्हाला सांगणार आहोत.
आत्तापर्यंत शास्त्रज्ञांनासुद्धा स्वप्ने का येतात याबद्दल पूर्ण खात्री झालेली नाही, परंतु त्यांचा असा विश्वास आहे की ते स्मृतीशी संबंधित आहे. स्वप्नांद्वारे बर्‍याच अनावश्यक गोष्टी मनातून बाहेर पडतात. जागे झाल्यानंतर बरेच लोक रीफ्रेश वाटतात कारण त्यांना काहीच आठवत नाही. त्याच वेळी, काही लोकांना त्यांची स्वप्ने आठवतात, ज्यामुळे ते अस्वस्थ राहतात. हे झोपेच्या चक्रावर देखील मोठ्या प्रमाणात अवलंबून असते.
शास्त्रज्ञ म्हणतात की बहुतेक स्वप्ने रॅपिड आय मूव्हमेंट (आरईएम) दरम्यान येतात. रॅपिड आय मूव्हमेंटमध्ये झोपताना मेंदू सक्रिय राहतो, ज्यामुळे स्वप्ने येतात. सर्वसाधारणपणे ही प्रक्रिया दर 90 मिनिटांनी झोपेच्या वेळी येते आणि सुमारे 20 ते 25 मिनिटे टिकते. यासाठी शास्त्रज्ञांनी काही विशिष्ट कारणे दिली आहेत.
तणाव किंवा चिंता – दैनंदिन जीवनात आपण अनेक प्रकारच्या समस्यांमधून जात असतो. मित्र, कुटुंब, शाळा, कार्यालयात किंवा जवळच्या मित्राचा मृत्यू, अपघात किंवा लैंगिक अत्याचाराच्या काही घटनांचा मेंदूवर खोलवर परिणाम होतो. झोपेच्या वेळीही मन त्यांच्याबद्दल विचार करत राहते, ज्यामुळे वाईट स्वप्ने येतात.
व्यवस्थित झोप न लागणे – व्यवस्थित न झोपणे किंवा निद्रानाश सारख्या आजारामुळे लोकांना दिसणारी स्वप्ने आठवतात. झोपायची वेळ बदलल्यामुळे किंवा विदेशात प्रवास करताना झोपेच्या घटनेमुळे जास्त स्वप्ने पडण्याची समस्या सुरू होते. या व्यतिरिक्त, नैराश्य किंवा इतर मानसिक आजारामुळे स्वप्ने स्पष्टपणे लक्षात राहतात.
अमली पदार्थांचा अतिवापर – जास्त मद्यपान किंवा ड्रग्स घेण्याने मेंदूवर परिणाम होतो, ज्यामुळे मन शांत होत नाही आणि अशी अनेक स्वप्ने आठवली जातात. या व्यतिरिक्त धूम्रपान किंवा काही औषधांमुळे या सवयी सोडल्या गेल्यामुळे अशी स्वप्नेसुद्धा उद्भवतात.
गर्भधारणा – गर्भावस्थेच्या सुरुवातीच्या काळात, झोपेच्या वेळेपासून गर्भधारणेच्या वेळेपर्यंत हार्मोन्सने शरीरात बरेच बदल होतात. यामुळे, काही काळासाठी ते वेगवेगळ्या मार्गांनी स्वप्ने येतात, जे त्यांना आठवते.
ही स्वप्ने आरोग्यासाठी धोकादायक का आहेत – सहसा स्वप्ने स्पष्टपणे लक्षात ठेवणे ही चिंतेची बाब नसते परंतु जेव्हा ही स्वप्ने नकारात्मक असतात तेव्हा ती आपल्याला मानसिक त्रास देतात. यामुळे झोपेच्या समस्या, क्षमतेवर परिणाम होतो, मूड खराब होतो आणि नकारात्मक विचार सुरु होतात आणि यामुळे बरेच लोक चुकीची पावले उचलतात.
यावर उपचार काय – बहुतेक प्रकरणांमध्ये स्वप्नांची आठवण ठेवण्याची समस्या आपोआपच सुटली जाते, परंतु जरी आपण बराच काळ या समस्येमुळे त्रस्त असाल तर आपल्या डॉक्टरांशी संपर्क साधा आणि उपचार करा. याशिवाय आपल्या जीवनशैलीत बदल केल्यानेही खूप फायदा होईल.
निरोगी रहा – चांगले खाणे, वजन नियंत्रणात ठेवा, झोप घ्या, योग्य वेळी झोपणे, भरपूर पाणी प्यावे, तणावापासून दूर रहा आणि आपले मन निरोगी रहा. यासह आपण स्वप्ने स्पष्टपणे लक्षात ठेवण्याच्या समस्येपासून दूर राहाल.
ध्यान करा – ध्यान करून तुम्ही या समस्येपासून मुक्त होऊ शकता. यासाठी श्वासोच्छ्वास करण्याचे व्यायाम करा, मेंदूला आराम देणार्‍या तंत्रावर कार्य करा, आर्ट थेरपी घ्या आणि व्यायाम करा.
काल्पनिक रिहर्सल थेरपी – काल्पनिक तालीम उपचारांचा उपयोग विशेषत: धक्कादायक स्वप्नांसाठी केला जातो. यामध्ये, स्वप्नांच्या शेवटी असे बदल केले जातात जे तज्ञांच्या मदतीने लक्षात ठेवले जातात. त्यामुळे जागे झाल्यानंतर रुग्णाला कोणतीही समस्या जाणवत नाही.