आता घरीच बनविली जाईल दारू, सरकारनं 20 वर्ष जुन्या मागणीला दिली मान्यता

पोलीसनामा ऑनलाईन : पूर्वेकडील स्कॉटलंड म्हंटल्या जाणाऱ्या डोंगराळ राज्य मेघालयात कर नसल्यामुळे परदेशी मदिरा (वाईन) आधीच स्वस्त झाली आहेत, पण राज्यातील जनता आणि दरवर्षी येणारे पर्यटक आता घरी वेगवेगळ्या फळांपासून वाईन बनवत त्याचा आनंद घेत आहे. सरकारने घरी बनवलेल्या वाईनला कायदेशीर अनुमती देत, लोकांना ते विकण्याची परवानगी दिली आहे. ही मागणी गेल्या दोन दशकांपासून वाढत होती. परंतु कोरोना काळातील संघर्षशील ग्रामीण अर्थव्यवस्थेला चालना देण्यासाठी सरकारने अखेर त्याला परवानगी दिली. घरगुती वाईन परदेशी वाइनपेक्षा स्वस्त असेल. आता ही वाइन बाजारात विकली जाऊ शकते. सरकार यासाठी परवाना देईल. मागील वर्षाच्या सुरुवातीला केरळ सरकारने काजू, जॅकफ्रूट आणि केळीपासून मद्य उत्पादकांना परवाने देण्याचा निर्णय घेतला.

ईशान्येकडील इतर राज्यांपेक्षा मद्य किंवा वाइनच्या विक्री आणि वापराच्या बाबतीत मेघालयाचे चित्र वेगळे आहे. नागालँडमध्ये तर मद्यपानावर बंदी आहे. आधी बरेच दिवस मिझोरममध्येही बंदी होती. पण काही वर्षांपूर्वी ती रद्द करण्यात आली होती. मेघालयातील वाईनचा वापर हा रोजच्या जीवनाचा आणि खाण्या- पिण्याचा भाग आहे. या ख्रिश्चन बहुल राज्यात, विविध फळांमधून विविध प्रकारचे वाइन तयार केले गेले आहेत आणि अशा वाइनला प्रोत्साहन देण्यासाठी अनेकदा सणांचे आयोजन केले जाते.

मेघालय वाइन मेकर्स असोसिएशन जवळपास दोन दशकांपासून या वाइनला कायदेशीरकरण देण्याची आणि त्याला विक्री करण्यास परवानगी देण्याची मागणी करत होती. आता सरकारने मंत्रिमंडळ बैठकीत मॅन्युफॅक्चर अँड सेल ऑफ होम मेड फ्रूट वाईन रूल्स 2020 ला हिरवा कंदील दाखवून ही जुनी मागणी पूर्ण केली आहे. त्याअंतर्गत दारू तयार करणार्‍यांना घरी परवाना देण्यात येईल. यामुळे विशेषत: कोरोना कालावधीच्या दीर्घ कालावधीत फळ उत्पादक शेतकरी आणि घरगुती वाइन उत्पादकांचे चेहरे फुलले आहेत.

मुख्यमंत्री कोनराड के संगमा सांगतात कि, “आम्ही नियम बनविला आहे. आता लोक घरबसल्या दारू बाजारात विकू शकतात. यामुळे राज्यात फळांची लागवड करणाऱ्या शेतकऱ्यांना मोठ्या प्रमाणात मदत होईल. आता त्यांना स्थानिक बाजारात त्यांचे उत्पादन मिळू शकेल.” मद्य उत्पादक विकू शकतील. सरकारने या वाईनवर कोणताही कर लादण्याचा निर्णय घेतला नाही. नवीन नियमांतर्गत कोणालाही खाजगी किंवा सहकारी संस्था वा कंपनी बनवून परवाना मिळू शकेल. ”

सरकारचा असा तर्क आहे की, राज्यात कोल्ड स्टोअरेज आणि वाहतुकीच्या साधनांच्या समस्यांमुळे शेतकऱ्यांना विशेषत: नाशवंत फळांना चांगले भाव मिळतील. याशिवाय त्यांच्या अनोख्या चवमुळे घरी बनवलेल्या वाईनमधूनही पर्यटक आकर्षित होऊ शकतात. यामुळे खेड्यांमध्येही रोजगार निर्मिती होईल. या उद्योगाशी संबंधित लोकांचा असा दावा आहे की अल्कोहोलचे प्रमाण कमी असल्याने ही वाइन देशी आणि परदेशी मद्याइतके आरोग्यासाठी हानिकारक होणार नाही. याद्वारे अवैध वाइन उत्पादनावर आळा घालण्याशिवाय सरकारलाही महसूल मिळेल. मेघालयचे उत्पादन शुल्क आयुक्त प्रवीण बक्षी स्पष्ट करतात की, “फळांपासून बनवलेल्या वाईनला प्रोत्साहन मिळाल्यास गावातील तरुणांचे स्थलांतर रोखले जाईल.”