नवी दिल्ली : पोलीसनामा ऑनलाइन – प्रेग्नंसीची प्रक्रिया खूपच सोपी झाली असे लोक समजत आहेत. स्पर्मची क्षमता आणि एग्जचे फर्टिलाईज होण्यापासून आत्तापर्यंत अनेक अभ्यास केला गेला. त्यानुसार प्रत्येकवेळी नवी माहिती समोर आली. लाखो स्पर्मचा एग्जचे फर्टिलाईज करण्याच्या शर्यतीत असतात. मात्र, त्यापैकी फक्त एकच प्रजनन प्रक्रिया सुरु करण्यात यशस्वी ठरतो.
स्पर्मच्या लाखो एग्जपैकी एकामध्येच विशेष गुण असतो. स्पर्मवर केल्या गेलेल्या अभ्यासात हा खुलासा झाला की एग्ज फर्टिलाईज करण्यासाठी स्पर्मला चांगल्या वेगाची गरज भासते. स्पर्म वेगाने पुढे जातो आणि त्यापुढे येणाऱ्या अडचणी पार करतो. अमेरिकेच्या येल स्कूल ऑफर मेडिसीनच्या प्रोफेसर जीन-जू चुंग यांनी हा अभ्यास केला आहे. चुंग आणि त्यांच्या टीमने सांगितले की, स्पर्म त्याच्या शेपटीच्या मदतीने कॅल्शियमच्या मदतीने पोहत महिलेच्या प्रजनन अवयवापर्यंत पोहोचतो. प्रत्येक स्पर्मच्या शेपटीत कॅल्शियमच्या एंट्रीसाठी काही छिद्र असतात. कॅल्शियमचे हेच तंत्र त्याची दिशा आणि गतिशीलता नियंत्रित करते.
जनावरांमध्येही स्पर्मची गतिशीलता कॅल्शियमपासून बनलेल्या तंत्राचे कारण असते. जसे मानवी शरीरात असते. असे असेल तरी जनावराच्या स्पर्मची तीव्र गतिशीलता फक्त एग्ज फर्टिलाईज करण्यापर्यंत निश्चित असते ते फर्टिलायझेशनचा रस्ता शोधत नाही. प्लेसेंटाच्या स्तनधाऱ्यांच्या तुलनेने मार्सुपियल्स प्रजातीच्या प्रजनन अंग कमी जटिल असतो. स्पर्ममध्ये सर्वात आधी अतिसक्रीय गतिशीलता आली जे एग्ज बॅरिअर्समध्ये घुसण्याचे काम करते.
तसेच महिलांच्या शरीरात प्रेग्नंसीची तयारी करण्यासाठी स्पर्म महत्त्वाची भूमिका बजावतो. चुंग यांनी सांगितले की, हे पाहणे आश्चर्यजनक आहे की, सफळ प्रजननसाठी पुरुष आणि महिलांची सिस्टिम किती सहजपणे एक-दुसऱ्यासाठी अनुकूल बनते. आयवीएफ (विट्रो फर्टिलायझेशन) च्या प्रक्रियेसाठी स्पर्मची गतिशीलता सर्वात जास्त गरजेची आहे.