अमेरिकन टँकरमध्ये कच्चे तेल ठेवणार भारत, जाणून घ्या काय होईल फायदा

नवी दिल्ली, वृत्तसंस्था : भौगोलिक-राजकीय कारणांमुळे पुरवठ्यातील अडथळ्यांपासून वाचण्यासाठी आणि आंतरराष्ट्रीय बाजारात तेलाच्या किंमती कमी झाल्यामुळे मोठ्या प्रमाणात क्रूड विकत घेता यावेत, यासाठी भारत अमेरिकेच्या स्ट्रॅटेजिक रिझर्वमध्ये साठा करणार आहे. पेट्रोलियम आणि नैसर्गिक गॅस मंत्री धर्मेंद्र प्रधान म्हणाले की, “भारताची रणनीती साठवण वाढविण्यासाठी आम्ही अमेरिकन पेट्रोलियम रिझर्व्हमध्ये कच्चे तेल साठवण्याच्या शेवटच्या टप्प्यावर चर्चा करीत आहोत.” अमेरिका-भारत सामरिक भागीदारी अंतर्गत पंतप्रधान आणि अमेरिकेचे ऊर्जामंत्री डॅन ब्रोलेट यांच्यात झालेल्या आभासी बैठकीचा हा एक महत्त्वाचा निकाल होता.

भारत-अमेरिका संयुक्त निवेदनात म्हटले आहे की, “स्ट्रॅटेजिक पेट्रोलियम रिझर्व ऑपरेशन अँड मेन्टेनन्स या संदर्भात सहकार्यासाठी दोन्ही देशांनी सामंजस्य करार केला आहे.” आपली ओळख गोपनीय ठेवण्याचे आवाहन करीत एका भारतीय अधिकाऱ्याने सांगितले की, भारत सरकार स्ट्रॅटेजिक पेट्रोलियम रिझर्व्ह लिमिटेड (आयएसपीआरएल) आणि देशाच्या ऊर्जा सुरक्षा सुनिश्चित करण्यासाठी गुंतलेल्या एजन्सीज हा सामंजस्य करारात पुढे नेऊ शकतात. आयएसपीआरएलद्वारे देशात कच्च्या तेलाच्या तीन साठवण सुविधा चालविल्या जात आहेत, ज्याची एकत्रित क्षमता 53.33 लाख टन आहे, जे देशाच्या उर्जेची गरज 9.5 दिवस पूर्ण करण्यासाठी पुरेसे आहे. अमेरिकेच्या ऊर्जामंत्र्यांनी एका प्रारंभिक निवेदनात शुक्रवारी संध्याकाळी सांगितले की आम्ही स्ट्रॅटेजिक पेट्रोलियम रिझर्वमध्ये सहकार्य सुरू करणार आहोत.

तज्ञ अमेरिकेच्या स्ट्रॅटेजिक रिझर्व्ह जागेत क्रूड साठवण्याच्या या निर्णयाला अत्यंत महत्त्वपूर्ण म्हणत आहेत, कारण भारत 80 टक्के क्रूड आयात करतो. 2019-20 मध्ये कच्च्या आयातीवर भारताने 101.4 अब्ज डॉलर्स खर्च केले आहेत. इन्स्टिट्यूट ऑफ चार्टर्ड अकाउंट्स ऑफ इंडियाचे माजी केंद्रीय परिषद सदस्य विजय कुमार गुप्ता म्हणाले, “या हालचालीमुळे केवळ भौगोलिक राजकारणाच्या संकटादरम्यान अखंडित पुरवठाच होणार नाही तर 2008 मध्ये देशातील तेलाच्या किंमती अचानक वाढल्याने तिजोरीवरील पडणारा भारदेखील वाचेल. जुलै 2008 मध्ये आंतरराष्ट्रीय बाजारात कच्च्या तेलाची किंमत प्रति बॅरल 147 डॉलर इतकी झाली होती. यावर्षी 21 एप्रिल रोजी कच्च्या तेलाची किंमत प्रति बॅरल 19.33 डॉलरवर घसरली होती . यावेळी भारताने प्रति बॅरल सरासरी 25 डॉलरने तिन्ही साठे भरले.

एका अधिकाऱ्याने सांगितले कि, “आदर्श परिस्थितीत भारताकडे किमान 90 दिवसांचे स्ट्रॅटेजिक रिझर्व्ह असले पाहिजे. दरम्यान, भारत आपला साठा वाढवित आहे आणि सध्या 53.3 लाख टन क्रूड साठवू शकतो. ”विशाखापट्टणम, मंगलोर आणि पडूर येथे भारताचे तीन भूमिगत साठे आहे. ओडिशामधील चांदीखोल आणि कर्नाटकमधील पादूर येथे आणखी दोन भूमिगत साठा तयार करण्यास सरकारने मान्यता दिली आहे. त्यानंतर भारत 11.57 दिवसांची आवश्यकता पूर्ण करू शकेल.