नवी दिल्ली : वृत्तसंस्था – माजी पंतप्रधान इंदिरा गांधी यांची आज 102 वी जयंती आहे. देशातील पहिल्या महिला पंतप्रधान इंदिरा गांधी यांना जलद आणि धाडसी निर्णय घेतल्याबद्दल त्यांना ‘आयर्न लेडी’ या पदवीने गौरविण्यात आले होते.
इंदिरा गांधी यांचा जन्म 19 नोव्हेंबर 1917 रोजी अलाहाबाद येथे झाला होता, त्यांच्या बालपणीचे नाव प्रियदर्शिनी होते. ती एक प्रभावी व्यक्तिमत्त्व असलेली एक मृदुभाषी महिला होती आणि त्यांना कठोर निर्णय घेण्याचे कौशल्य माहित होते. राजकीय पातळीवर अनेक मुद्द्यांवरून त्यांच्यावर टीका होत असली तरी कठोर निर्णय घेण्याच्या क्षमतेची विरोधकही स्तुती करतात.
वडील जवाहरलाल नेहरू यांच्या निधनानंतर इंदिरा गांधींनी सक्रिय राजकारणात प्रवेश केला. पंतप्रधान लाल बहादूर शास्त्री यांच्या कार्यकाळात त्यांनी प्रथम माहिती व प्रसारण मंत्री म्हणून काम पाहिले. यानंतर, शास्त्रीजींच्या निधनानंतर, त्या देशाच्या तिसर्‍या पंतप्रधान म्हणून निवडल्या गेल्या. इंदिरा गांधी यांना 1971 मध्ये भारतरत्न पुरस्कारानेही सन्मानित करण्यात आले. इंदिरा गांधी यांनी 1966 ते 1977 दरम्यान सलग तीन वेळा देशाची सत्ता हाती घेतली आणि नंतर 1980 मध्ये पुन्हा पंतप्रधानपदी विराजमान झाल्या आणि 31ऑक्टोबर 1984 रोजी त्यांची हत्या करण्यात आली.
इंदिरा गांधी केवळ भारतासाठीच नव्हे तर संपूर्ण जगाच्या दृष्टीकोनातूनही महत्त्वपूर्ण ठरल्या. तिच्या दृढनिश्चयापुढे जगानेही गुडघे टेकले होते. इंदिरा गांधींनी पाकिस्तानला दोन तुकडे करण्याचा आणि पंजाबमध्ये पसरलेल्या अतिरेकीचा पाडाव करण्याचा कडक निर्णय घेत स्वर्ण मंदिरात सैन्य पाठवण्याचे धाडस दाखवले होते.
1) पाकिस्तानचे दोन तुकडे
1971 साली भारत आणि पाकिस्तान दरम्यान इंदिरा गांधींनी घेतलेल्या धाडसी निर्णयाला आजही जग विसरू शकत नाही. 1971 च्या युद्धानंतर बांगलादेश जगाच्या नकाशावर उदयास आला. इंदिरा गांधी यांच्या नेतृत्वात असलेल्या कॉंग्रेस सरकारने पूर्व पाकिस्तानला (बंगाल) मदत करण्याचा निर्णय घेतला. पूर्व पाकिस्तानात पाक सैन्य अत्याचार करीत होते, पाकिस्तानची स्वतःची सेना आपल्या नागरिकांना लक्ष्य करीत होती. अशा परिस्थितीत इंदिरा गांधींनी मदत केली, परिणामी बांगलादेश पाकिस्तानपासून वेगळा झाला.
2) अणुचाचणी चाचणी
18 मी 1974 रोजी राजस्थानच्या पोखरण येथे भारताने पहिली अणुचाचणी घेतली. या घटनेला अमेरिका आणि जगातील मोठे देश कधीही विसरु शकत नाही. या चाचणीने जग इतके आश्चर्यचकित झाले होते. ही चाचणी म्हणजे भारताला अणुऊर्जायुक्त देश बनवण्याच्या दिशेने पहिले पाऊल होते. अणू चाचणीचा परिणाम असा होता की अमेरिकेने भारतावर अनेक निर्बंध लादले होते, पण तत्कालीन पंतप्रधान इंदिरा गांधी यांनी हे सर्व आव्हान म्हणून स्वीकारले.
3) ऑपरेशन ब्लूस्टार
इंदिरा गांधींनीच पंजाबमधून दहशतवाद हद्दपार करण्यासाठी धैर्यपूर्ण पाऊले उचलली होती. इंदिराजींनी 1984 मध्ये स्वर्णमंदिरात ऑपरेशन ब्लूस्टारला परवानगी दिली. अतिरेक्यांना पवित्र स्थानातून हाकलण्यासाठी हा कठोर निर्णय घेतला. या कारवाईत भिंद्रनवाले आणि त्याचे सहकारी ठार झाले. त्याचवेळी काही सामान्य नागरिकही मारले गेले. नंतर या ऑपरेशन ब्लूस्टारचा सूड घेण्यासाठी इंदिरा गांधी यांची हत्या करण्यात आली.
4) बँकांचे राष्ट्रीयकरण
इंदिरा गांधी यांच्या नेतृत्वात सरकारने 19 जुलै 1969 रोजी एक अध्यादेश काढला. हा अध्यादेश देशातील 14 खासगी बँकांचे राष्ट्रीयकरण करण्याचा होता. हा अध्यादेश काढल्यानंतर या बँकांची मालकी सरकारकडे गेली. हे आर्थिक समानतेला चालना देण्यासाठी केले गेले होते.अध्यादेशास बँकिंग कंपनी (अधिग्रहण व हस्तांतरण ऑफ अंडरटेकिंग्ज) असे म्हणतात. त्यानंतर त्याच नावाने एक कायदा आला.
5) श्रीलंकेचा मुद्दा
वर्षानुवर्षे श्रीलंकेतील तामिळींवरील संकट पाहता इंदिरा गांधींनी पुन्हा एकदा ठोस पावले उचलली. त्या ब्रिटीश सैन्याने श्रीलंकेच्या सैनिकांना प्रशिक्षण देण्याच्या विरोधात होती. इंदिरा यांनी आपल्या ब्रिटिश पंतप्रधान मार्गारेट थॅचरला श्रीलंका सैन्यासाठी ब्रिटनचे प्रशिक्षण देणे थांबवण्याची विनंती केली. थॅचर यांना लिहिलेल्या पत्रात इंदिरा गांधींनी सांगितले होते की जर श्रीलंकेला ब्रिटनला मदत करायची असेल तर त्यांनी सर्व राजकीय पक्षांना एकत्र घेऊन एलटीटीई समस्येचे निराकरण करण्यासाठी अध्यक्ष जे. आर. जयवर्धन यांना आवाहन केले पाहिजे. वस्तुतः ब्रिटीश हवाई दलाची विशेष पथक श्रीलंकेच्या सैन्याला गनिमी युद्धाचे प्रशिक्षण देत असल्याचा संशय भारताला होता.
Visit : Policenama.com
- ‘या’ व्यायाम प्रकाराने लाभते दिर्घायुष्य, जाणून घ्या 5 आरोग्यदायी फायदे
- सतत ‘एनर्जी ड्रिंक’ घेतल्याने कमी होते मेंदूची कार्यक्षमता, ‘या’ 3 गोष्टी लक्षात ठेवा
- हिवाळ्यात ‘हे’ 6 आजार ठरू शकतात त्रासदायक, ‘हे’ उपाय आवश्य करा
- योगासने सुरु करण्यापूर्वी आणि नंतर ‘ही’ काळजी घ्या, लक्षात ठेवा ‘या’ 6 गोष्टी
- ‘हे’ आहेत थंड पाण्याचे 5 दुष्परिणाम आणि गरम पाण्याचे तब्बल 14 फायदे
- गुलाबी थंडीत असे सांभाळा तुमचे आरोग्य, ‘हे’ 7 पदार्थ आवश्य सेवन करा
- वजन घटवण्यासाठी ‘या’ 7 टिप्स, केवळ दररोज चालण्याने जळतील 500 कॅलरीज !