इंस्टाग्राम, YouTube आणि TikTok वापरकर्त्यांनी बदलून घ्यावा ‘पासवर्ड’, 23 कोटीहून अधिक लोकांचा ‘डेटा’ झाला ‘लीक’

नवी दिल्ली, वृत्तसंस्था : जर आपण सोशल मीडिया अ‍ॅप्स इन्स्टाग्राम, यूट्यूब आणि टिकटॉकचा वापर करत असाल तर काळजी घ्या. कारण फेसबुकच्या मालकीचे इन्स्टाग्राम, चीन आधारित टिकटॉक आणि गुगलच्या मालकीचे यूट्यूबचे किमान 235 मिलियन वापरकर्ते डेटा लिकच्या विळख्यात आले आहेत आणि त्यांचे वैयक्तिक प्रोफाइल डार्क वेबवर अस्तित्त्वात आहेत.

प्रो-ग्राहक वेबसाइट कॉम्पेरिटेकच्या सुरक्षा संशोधकांच्या मते, या डेटा चोरीमागे एक असुरक्षित डेटाबेस आहे. फोर्ब्सने सुरक्षा संशोधकांच्या हवाल्याने सांगितले की, ‘डेटा एकाधिक डेटासेटमध्ये पसरला गेला होता आणि इन्स्टाग्रामवरून प्रोफाइल रेकॉर्ड घेण्यात आले होते.’ यात 42 मिलियन टिकटॉक वापरकर्त्यांचा डेटा होता आणि सुमारे 4 मिलियन यूट्यूब वापरकर्त्यांचे प्रोफाइल होते.

पाच रेकॉर्डपैकी एकामध्ये वापरकर्त्याचा दूरध्वनी क्रमांक किंवा ईमेल पत्ता, प्रोफाइल नाव, पूर्ण वास्तविक नाव, प्रोफाइल फोटो, खात्याचा तपशील आणि अनुयायींची संख्या आणि आवडी इत्यादी गोष्टींचा समावेश होता. कॉम्पेरिटेकचे संपादक पॉल बिशॉफ म्हणाले की, ‘माहिती बहुधा स्पॅमर्स आणि फिशिंग मोहीम राबविणार्‍या सायबर गुन्हेगारांसाठी सर्वात जास्त मोलाची ठरेल.’

बिशॉफ यांनी अहवालात म्हटले आहे की, ‘जरी डेटा सार्वजनिकरित्या सुलभ आहे, परंतु वस्तुस्थिती ही आहे की तो एक सुव्यवस्थित डेटाबेस म्हणून लीक झाला होता, हे त्याहून अधिक मौल्यवान बनते.’ संशोधकांच्या म्हणण्यानुसार, वापरकर्त्याचा प्रोफाइल डेटा स्कॅन केल्यानंतर 2018 मध्ये डीप सोशल नावाच्या कंपनीच्या लीक झालेल्या डेटा पॉइंटवर फेसबुक आणि इंस्टाग्राम या दोघांनी बंदी घातली होती.

फेसबुकने प्रवक्त्याच्या हवाल्याने लिहिले आहे की, ‘इंस्टाग्रामवरून लोकांची माहिती चोरणे हे आमच्या धोरणांचे स्पष्ट उल्लंघन आहे. आम्ही जून 2018 मध्ये डीप सोशलचा आमच्या व्यासपीठावर प्रवेश रोखला आणि कायदेशीर नोटीस पाठविली होती.’ कॉम्पेरिटेकच्या म्हणण्यानुसार डेटा मार्केटिंग कंपनीने असुरक्षित डेटाबेस नंतर बंद केला, कारण त्यांना याबाबत सूचना देण्यात आली होती.