नवी दिल्ली : वृत्तसंस्था – कोरोना विषाणूचा भारतात प्रवेश होताच लोकांना त्याची चिंता वाटू लागली. घाबरून, लोक मास्क आणि सॅनिटायझर्स खरेदी करीत आहेत. ज्यामुळे ते बाजारातून जवळजवळ नाहीसे झाले आहे, परंतु तुम्हाला हे माहित आहे की सॅनिटायझर्सचा जास्त वापर करणे देखील हानिकारक आहे.
हॅन्ड सॅनिटायझर सामान्यत: इथिल अल्कोहोलपासून बनविला जातो, जे अ‍ॅंटीसेप्टिक म्हणून देखील कार्य करते. पाणी, सुगंध आणि ग्लिसरीनचा वापर करून तयार केले जाते. त्याच वेळी, नॉन-अल्कोहोलिक सॅनिटायझर्स अ‍ॅंटीबायोटिक कंपाऊंड ट्रायक्लोजन किंवा ट्रायक्लोकार्बनने बनलेले असतात. हे साबण आणि टूथपेस्टमध्ये देखील आढळते. याला बर्‍याचदा अ‍ॅंटीबॅक्टीरियल, अ‍ॅंटीमाक्रोबायल किंवा अ‍ॅंटीसेप्टिक साबण म्हणतात.
अमेरिकन फूड अँड ड्रग अ‍ॅडमिनिस्ट्रेशन (एफडीए) असे म्हणतात की ट्रायक्लोजनचे काही धोके आहेत. अलीकडील काही अभ्यासांमध्ये ट्रायक्लोजनच्या वापरावर प्रश्नचिन्ह निर्माण केले आहे आणि असे म्हटले आहे की ते मानवी आरोग्यासाठी हानिकारक आहे. यावर अभ्यासही सुरू आहे. आपल्याकडे सफाई फोबिया असल्यास किंवा कोरोनासारख्या विषाणूंपासून बचावासाठी आपण सतत सॅनिटायझर वापरत असाल तर कोणते धोके आहेत हे देखील जाणून घेऊया.
ते चांगले बॅक्टेरिया नष्ट करतात
बॅक्टेरियाशी लढण्यात अ‍ॅंन्टीबायोटिक सहसा अनुकूल असतात. परंतु जर तुमचे शरीर बॅक्टेरियाविरूद्ध लढण्याऐवजी प्रतिजैविकांविरूद्ध लढायला लागले तर काय होईल. खरं तर, हात सॅनिटायझरच्या अत्यधिक वापरामुळे रोगांची प्रतिकारशक्ती कमी होते, कारण आपल्या चांगल्या जीवाणूंचा नाश होऊ लागतो, जे बॅक्टेरियाविरूद्ध लढायला मदत करते.
सॅनिटायझर मधील अल्कोहोल विषारी असू शकते
जरी आपण ट्रायक्लोजनशिवाय सॅनिटायझर वापरत नसाल आणि अल्कोहोलयुक्त सॅनिटायझर वापरत असाल तरी देखील आपण सुरक्षित नाही. काही सॅनिटायझर्समध्ये, इथिल अल्कोहोलऐवजी, इतर अल्कोहोल किंवा तत्सम इतर द्रव वापरले जातात जे अँटीमाइक्रोबायल म्हणून काम करतात आणि जीवाणू नष्ट करतात.
अमेरिकन फूड अँड ड्रॅग अ‍ॅडमिनिस्ट्रेशन आणि सेंटर फॉर डिसीज कंट्रोल असे नमूद करते की ते केवळ इथाइल अल्कोहोल, आयसोप्रोपिल अल्कोहोल किंवा दोन्हीपैकी कंस्ट्रेट मिक्स पदार्थांचे प्रमाण 60 ते 95 टक्के मान्यता देतात .
मार्च २०१२ मध्ये कॅलिफोर्निया मध्ये ६ मुलांना हॉस्पिटल मध्ये दाखल केले गेले होते. त्यांनी हॅन्ड सॅनिटायझर पिले होते. त्यामध्ये विषारी अल्कोहोल होते. ते पिणे चुकीचे आहे. परंतु हे उघड झाले आहे की जर सेनिटायझरमध्ये विषारी अल्कोहल आढळल्यास ते आपल्या त्वचेलाही हानी पोहचवते.
संप्रेरकांवर परिणाम
एफडीए म्हणते की ट्रायक्लोजन युक्त सॅनिटायझरमुळे हार्मोनल त्रास होऊ शकतो. जी अ‍ॅंन्टीबायोटिक रेझिस्टन्ससारखी परिस्थिती निर्माण करू शकते. प्राण्यांवर केलेल्या अभ्यासानुसार असे दिसून येते की जर आपण सॅनिटायझर्स अधिक वापरत असाल तर शरीरात हार्मोन्स वेगळ्या पद्धतीने वागण्यास सुरवात करतात. तथापि, अद्याप हे संशोधन चालू आहे की मानवांमध्ये संप्रेरक बदलाचा काय परिणाम होतो.
रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत होईल
अभ्यास असे दर्शवितो की ट्रायक्लोजन आपल्या रोगप्रतिकारक शक्तीचे नुकसान देखील करते. ज्यामुळे रोगाविरूद्ध लढण्यासाठी आपले शरीर कमकुवत होते.
मिशिगन युनिव्हर्सिटी ऑफ स्कूल ऑफ पब्लिक हेल्थच्या संशोधकांना असे आढळले आहे की ट्रायक्लोजन मानवी रोगप्रतिकारक प्रक्रियेवर नकारात्मक प्रभाव पाडतो. हे आपल्यास प्रतिरक्षा प्रणालीस आपल्यास अ‍ॅलर्जिक बनवते किंवा विषारी रासायनिक बिस्फेनॉल आपले नुकसान करू शकते, हे प्लास्टिकमध्ये आढळते. अभ्यास असे दर्शवितो की मुले आणि पौगंडावस्थेतील मुले, ज्यांच्यात ट्रायक्लोजनची पातळी वाढते, त्यांच्यात ताप किंवा इतर अ‍ॅलर्जीचा धोका जास्त असतो.
विषारी रसायन
जर तुमचा सॅनिटायझर सुवासिक असेल तर याचा अर्थ असा आहे की त्यात काही विषारी रसायने जोडली गेली आहेत. कंपन्यांनी सॅनिटायझरने कोणती सामग्री जोडली आहे हे उघड करीत नाही. कारण त्यांनी त्यांचे गुप्त एसआर फॉर्म्युला लपविला आहे आणि त्यामध्ये ते डझनभर रसायने मिसळतात.