मकर संक्रांतीचा ‘इतिहास’ आणि ‘मान्यता’, जाणून घ्या कशामुळं साजरा केला जातो हा सण

पुणे : पोलीसनामा ऑनलाइन – मकर संक्रांतीचा सण देशभरात वेगवेगळ्या प्रकारे साजरा केला जातो. मकर संक्रांतीचे वैज्ञानिक महत्त्व असले तरी हा सण साजरा करण्यामागे धार्मिक श्रद्धा आहेत. हा सण साजरा करण्यामागे पौराणिक कथा देखील आहेत. असे म्हणले जाते की, मकर संक्रांतीच्या दिवशी गंगा नदी पृथ्वीवर आली होती. याच कारणास्तव या दिवशी ‘गंगा’ नदीत स्नान करण्यास खूप महत्त्व दिले जाते. चला मकर संक्रांतीशी संबंधित अशा काही महत्त्वांबद्दल जाणून घेऊया.

भारतीय ज्योतिषानुसार वडील सूर्य आणि मुलगा शनी यांची भेट म्हणूनही हा सण साजरा केला जातो. ज्योतिषशास्त्राच्या गणनेनुसार, जेव्हा गुरु राशीतून धनु मध्ये असलेले सूर्य ग्रह मकर राशीच्या शनि राशीत प्रवेश करतात तेव्हा असे मानले जाते की, या दिवशी भगवान सूर्य आपला मुलगा शनि यांना भेटण्यासाठी त्यांच्या घरी जातात. यामुळेच हा खास दिवस मकर संक्रांती म्हणून ओळखला जातो.

दुसर्‍या मान्यतेनुसार मकर संक्रांतीच्या दिवशी गंगाजी भगीरथाच्या मागे जात कपिल मुनिच्या आश्रमातून जाणाऱ्या समुद्रातमध्ये गेली होती. असे म्हणतात की गंगेला पृथ्वीवर आणणाऱ्या भगीरथांनी हा खास दिवस आपल्या पूर्वजांना अर्पण केला होता. त्याने शरणागती स्वीकारल्यानंतर या दिवशी गंगा समुद्रात विलीन झाली.

महाभारताचे भीष्म पितामह आपला प्राण त्याग करण्यासाठी सुर्य मकर राशीत प्रवेश करण्याची वाट पाहत होते. सुर्याच्या उत्तरायणाच्या वेळी, आपले शरीर त्याग करणारे किंवा मृत्यू झालेले लोक काही काळासाठी ‘देवलोका’ कडे जातात. ज्यामुळे आत्मा ‘पुनर्जन्म’ च्या चक्रातून मुक्त होतो आणि त्याला ‘मोक्ष’ प्राप्ति असे म्हणतात. म्हणून हा उत्सव साजरा करण्यामागेही हा विश्वास आहे.

असे म्हणतात की मकर संक्रांतीच्या दिवशी भगवान विष्णूने असुरांचा अंत करून युद्धाच्या समाप्तीची घोषणा करत मंदार पर्वताच्या खाली सर्व असुरांचे डोके दाबले होते. अशाप्रकारे हा दिवस दुष्कर्म आणि नकारात्मकतेचा अंत मानला जातो.

जेव्हा श्रीकृष्णाची आई यशोदाने श्रीकृष्णाच्या जन्मासाठी उपवास केला होता, तेव्हा सूर्य देव उत्तरायण काळात प्रवेश करत होते आणि तो दिवस मकर संक्रांतीच्या दिवशी होता. त्यावरून असे मानले जाते की त्या दिवसापासून मकर संक्रांतीच्या उपवासाची प्रथा देखील सुरू झाली.

फेसबुक पेज लाईक करा https://www.facebook.com/policenama/