NASA ला चंद्रावरील बर्फ आणि माती का खरेदी करायचीय ?, जाणून घ्या (Video)

नवी दिल्ली : वृत्तसंस्था – चंद्रावरील नासाच्या महत्वाकांक्षी मोहिमांनी प्रत्येकजण परिचित आहे. त्यांच्या योजनेत चंद्रावर पहिली महिला पाठविण्यासोबतच पुष्कळ काळापर्यंत मानवाला तेथे थांबविता येईल हे त्यांचे प्रयत्न आहेत. अलीकडेच नासाने चंद्रावर उत्खननासाठी खाजगी कंपन्यांना पैसे देण्याचे प्रयत्न सुरू केले आणि चंद्रावरून दगड, धूळ आणि इतर सामग्री खरेदी करायची असल्याचे जाहीर केले. यासाठी एजन्सीने खासगी क्षेत्राला त्यासाठी उत्खनन करण्याचे आवाहनही केले आहे.

1967 च्या कराराचे उल्लंघन केले जाणार नाही
नासा प्रशासनाच्या जिम ब्रिडेन्स्टाईन यांनी ब्लॉग पोस्टच्या घोषणेचा संदर्भ दिला की त्यांच्या योजना 1967 च्या कराराचे उल्लंघन करणार नाहीत. ज्यानुसार आकाशीय संस्था आणि स्पेस राष्ट्रीय हक्कांच्या दाव्यांपासून मुक्त असतील. या प्रयत्नात चंद्रावरील संसाधनांचे उत्खनन करण्यासाठी रोबोट पाठविण्याच्या योजना असलेल्या कंपन्यांविषयी चर्चा झाली.

भविष्यातील मोहिमांना मिळेल मदत
हा नासाच्या त्या ध्येयांचा एक भाग आहे ज्यांना ब्रिडेन्स्टाईन स्पेस मध्ये ‘नॉर्म्स ऑफ बिहेवियर’ म्हणतात. यामुळे चंद्रावरील खाजगी उत्खननास अनुमती मिळेल, ज्यामुळे भविष्यात अंतराळ प्रवास संबंधित मिशनमध्ये मदत मिळू शकेल. नासाचे म्हणणे आहे की ते उत्खननाच्या संसाधनांना कंपनीची संपत्ती म्हणून पाहतात आणि त्यास खरेदी केल्यावर ती नासाची मालमत्ता होईल.

चंद्रासंदर्भात नासाची ही आहे योजना
नासाच्या आर्टेमिस प्रोग्रामनुसार, 2024 पर्यंत अमेरिका चंद्रावर पहिली महिला आणि एक पुरुष पाठविण्याची तयारी करत आहे. पहिल्या माणसाला मंगळावर पाठवण्याच्या नासाच्या महत्वाकांक्षी मोहिमेची ही भूमिका असल्याचे मानले जाते.

https://twitter.com/JimBridenstine/status/1304049845309669376?ref_src=twsrc%5Etfw

असे होऊ शकते हे सिद्ध करावे लागेल
सेक्युअर वर्ल्ड फाऊंडेशन या अंतराळ धोरण संस्थेच्या वतीने आयोजित कार्यक्रमात ब्रिडेन्स्टाईन म्हणाले, ‘खरी गोष्ट म्हणजे हे शक्य आहे हे दर्शविण्यासाठी आम्ही चंद्राची काही माती खरेदी करणार आहोत.’ ब्रिडेन्स्टाईन म्हणाले की नासा बर्फ आणि चंद्रावर शोधल्या जाणार्‍या इतर पदार्थांसारखी अधिक संसाधने खरेदी करेल.

या कराराच्या दिशेने काम
यावर्षीच मे महिन्यात नासाने बहुचर्चित आर्टेमिस करार जारी केला होता जो चंद्रावर अन्वेषणासाठी एक आंतरराष्ट्रीय कराराचे स्वरूप घेईल. यात नासाने चंद्रावर राहून काम करणाऱ्या मानवाचे नियामक म्हणून काम करू शकणारी सर्व मूलभूत तत्त्वे समाविष्ट करण्याचा प्रस्ताव ठेवला होता.

संसाधने कंपन्यांची उत्पादने असतील
यामध्ये कंपन्या चंद्रावरील संसाधनांचे उत्खनन करून त्यावर ते त्यांची मालकी दर्शवण्यास सक्षम असतील. हा कराराचा एक महत्त्वाचा भाग असल्याचे मानले जाते, ज्यामुळे नासाचे कंत्राटदार चंद्राच्या बर्फाला रॉकेट इंधनात रूपांतरित करण्यास किंवा चंद्र सामग्रीपासून लॉन्चिंग पॅड तयार करण्यास सक्षम असतील.

कंपन्यांकडून मागितला प्रस्ताव
एवढेच नाही तर नासाने हा प्रस्ताव देखील दिला आहे की ते मर्यादित प्रमाणात चंद्र संसाधने खरेदी करतील आणि कंपन्यांना त्यांचे प्रस्ताव देण्यास देखील सांगितले आहे. करारानुसार, चंद्रावर दगड आणि धूळ उत्खनन करणारी कंपनी त्यास पृथ्वीवर न आणता नासाला विकू शकेल.

दीर्घ मुदतीसाठी महत्त्वपूर्ण पावले
नासाच्या आंतरराष्ट्रीय संबंधांचे प्रमुख माइक गोल्ड म्हणाले की हे अंतराळ स्रोतांसाठी एक लहान पाऊल आहे, परंतु धोरणांच्या दृष्टीने ही एक लांब उडी आहे. लक्षात घेण्याजोगा मुद्दा म्हणजे स्पेसविषयी विशेषत: चंद्राविषयी खासगी क्षेत्राची सक्रियता आता नासाची गरज ठरणार आहे. नासाने यापूर्वीच अंतराळ प्रक्षेपणाच्या कामास खासगी क्षेत्राकडे सोपवले आहे. आता नासाला इतर संशोधनावर लक्ष केंद्रित करण्याची इच्छा आहे.