Navratri 2020 : 17 ऑक्टोबरपासून नवरात्रीला सुरुवात, जाणून घ्या घटस्थापनेचा शुभ मुहूर्त आणि पूजा विधी

पोलीसनामा ऑनलाइन – शारदीय नवरात्र सर्व नवरात्रींमध्ये सर्वाधिक लोकप्रिय आणि महत्वपूर्ण नवरात्र आहे. यासाठी शारदीय नवरात्रीला महा नवरात्रच्या नावाने सुद्धा ओळखले जाते. शारदीय नवरात्र चंद्र मास अश्विनमध्ये शरद ऋतुच्या काळात येते. शरद ऋतुत येत असल्याने तिला शारदीय नवरात्र म्हणतात. नवरात्रीचे नऊ दिवस देवी आदिशक्तीच्या नऊ रूपांना समर्पित असतात. शारदीय नवरात्र सप्टेंबर किंवा ऑक्टोबर महिन्यात येते. शारदीय नवरात्रीच्या या नऊ दिवसांच्या उत्सावाचा समारोप दहाव्या दिवशी दसर्‍याच्या दिवशी होतो, ज्यास विजयादशमी म्हणतात.

घोड्यावर स्वार होऊन येईल दुर्गामाता
या नवरात्रीत दुर्गामातेचे आगमन घोड्यावरून होईल. द्रिक पंचागानुसार, जर नवरात्रीची सुरूवात रविवार आणि सोमवारी होत असेल तर माता हत्तीवरून येते. तर शनिवार, मंगळवारी घोड्यावर स्वार होऊन येते. गुरूवार आणि शुक्रवारी माता डोली किंवा पालखीतून तर बुधवारी नावेतून येते. हत्तीवर आल्यावर चांगला पाऊस होतो. घोड्यावर आल्याने राजांमध्ये युद्धा होते. तर नावेतून आल्यास कामांमध्ये यश मिळते आणि जर माता पालखीतून आली तर त्यावर्षी अनेक कारणांमुळे असंख्य लोकांचा मृत्यू होतो.

म्हैशीवर होईल प्रस्थान
या नवरात्रीत मातेचे आगमन घोड्यावरून होईल तर प्रस्तान म्हैशीवर होईल. ज्यामुळे देशात रोग आणि दु:खाची वाढ होते. माता शनिवारी आणि मंगळवारी पायी युद्धचरणांनी जाते, ज्यामुळे अपयशात वाढ होते. बुधवार आणि शुक्रवारी माता भगवतीचे हत्तीवर प्रस्थान होते, यामुळे पाऊस खुप होतो. तर गुरुवारी माता मनुष्याच्या वाहनाने जाते, ज्यामुळे सुख आणि समृद्धीमध्ये वाढ करते.

नवरात्रीच्या नऊ दिवसांचे नऊ रंग
नवरात्रीच्या नऊ दिवसांनुसार, भक्त नऊ वेगवेगळ्या रंगाची वस्त्र परिधान करतात. हा रंग आठवड्याच्या वारावर ठरवला जातो. वैदिक ज्योतिषनुसार, आठवड्याचा प्रत्येक दिवस एक ग्रह किंवा नवग्रहाद्वारे शासित असतो.

घटस्थापनेचा शुभ मुहूर्त
नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी माता शैलपुत्रीची उपासना केली जाते आणि याच दिवशी घटस्थापनासुद्धा करतात. बियाणं लावले जाते तसेच अखंड ज्योतसुद्धा लावली जाते. संपूर्ण विधीवत नवरात्रीचे व्रत करणार्‍यांना दुर्गामातेचा आशीर्वाद प्राप्त होतो. यावेळी घटस्थापनेचा कालावधी 3 तास 49 मिनिटांचा आहे. याची सुरूवात सकाळी 6:23 वाजल्यापासून 10:12 वाजेपर्यंत राहील. यानंतर अभिजित मुहूर्त सुरू होईल जो 11:43 वाजल्यापासून दुपारी 12:29 वाजेपर्यंत असेल.

घटस्थापनेचा पूजाविधी
घटस्थापना नवरात्री दरम्यान महत्वपूर्ण अनुष्ठानांपैकी एक आहे. हा नऊ दिवसांच्या उत्सवाच्या सुरूवातीचे प्रतिक आहे. घटस्थापनेचा शुभ मुहूर्त असतो. त्याच वेळी स्थापना केली पाहिजे. सर्वप्रथम मातीच्या कलशात धान्याचे बी पसरवा. आता कलशाच्या तोंडावर पवित्र धागा बांधा आणि तो गंगाजलने मानेपर्यंत भरा. पाण्यात सुपारी, गंध, दुर्वा, अक्षता आणि नाणी टाका. अशोकाची 5 पाने कलशाच्या किनार्‍याने लावून कलश झाका. आता सोललेला नारळ घ्या आणि त्यास लाल कपड्यात लपटून घ्या.

नारळ आणि लाल कपड्याला पवित्र धाग्याने बांधा. कलशाच्या वर नारळ ठेवा. आता देवी दुर्गामातेला आवाहन करा आणि प्रार्थना करा की, नऊ दिवस कलशात निवास करून आमची प्रार्थना स्वीकार करा आणि आम्हाला उपकृत करा. जसे की नावावरून समजते, पंचोपचार पूजा जी, पाच पूजा साहित्याद्वारे केली जाते. प्रथम कलशाला दीप दाखवा. दीप अर्पण केल्यानंतर धुप पेटवून कलशाला अर्पण करा, त्यानंतर पुष्प आणि गंध अर्पण करा. शेवटी पंचोपचार पूजा करण्यासाठी नैवेद्य म्हणजे कलशाला फळ आणि मिठाई अर्पण करा.

9 दिवसात 9 देवींची होते पूजा

1 देवी शैलपुत्री
देवी सतीच्या रूपात आत्मदहन केल्यानंतर, देवी पार्वतीने भगवान हिमालयाच्या कन्येच्या रूपात जन्म घेतला. संस्कृतमध्ये शैलचा अर्थ पर्वत होतो आणि त्यामुळे देवीला शैलपुत्री म्हणून ओळखले जात होते, जी पर्वताची कन्या होती.

2 देवी ब्रह्मचारीणी
देवी पार्वतीने दक्ष पद्मावतीच्या घरी जन्म घेतला. या रूपात देवी पार्वती एक महान सती होती आणि तिच्या अविवाहित रूपाला देवी ब्रह्मचारिणीच्या रूपात पूजले जाते.

3 देवी चंद्रघंटा
देवी चंद्रघंटा हे देवी पार्वतीचे विवाहित रूप आहे. भगवान शंकराशी विवाह केल्यानंतर देवी महागौरीने आर्धचंद्रासह आपले कपाळ सजवण्यास सुरू केली आणि ज्यामुळे देवी पार्वतीला देवी चंद्रघंटा नावाने ओळखले जाऊ लागले.

4 देवी कुष्मांडा
सिद्धिदात्रीचे रूप घेतल्यानंतर, देवी पार्वती सूर्याच्या केंद्राच्या आत राहू लागली, जेणेकरून ती ब्रह्मांडाला उर्जामुक्त करू शकेल. तेव्हापासून देवीला कूष्मांडाच्या रूपात ओळखले जाऊ लागले. कुष्मांडा ती देवी आहे, जिच्यात सूर्याच्या आत राहाण्याची शक्ती आणि क्षमता आहे. तिच्या शरीराची चमक आणि सूर्याची चमक समान चमकदार आहे.

5 देवी स्कंदमाता
जेव्हा देवी भगवान स्कंद (जी भगवान कार्तिकेयच्या नावाने सुद्धा ओळखली जाते) ची माता बनली, तेव्हा माता पार्वतीला स्कंदमाता नावाने ओळखले जाऊ लागले.

6 देवी कात्यायनी
राक्षस महिषासुराला नष्ट करण्यासाठी, देवी पार्वतीने देवी कात्यायनीचे रूप घेतले होते. हे देवी पार्वतीचे सर्वात हिंसक रूप होते. या रूपात देवी पार्वतीला योद्धारूपात ओळखले जाते.

7 देवी कालरात्री
जेव्हा देवी पार्वतीने शुंभ आणि निशुंभ नावाच्या राक्षसांचा वध करण्यासाठी बाहेरील सोनेरी त्वचा हटवली, तेव्हा तिला देवी कालरात्री नावाने ओळखले जाऊ लागले. कालरात्री देवी पार्वतीचे सर्वात उग्र रूप आहे.

8 देवी महागौरी
हिंदू पौराणिक कथांनुसार, सोळा वर्षांच्या वयात देवी शैलपुत्री अत्यंत सुंदर होती आणि तिला निष्पक्ष रूपाने आशीर्वाद दिला गेला होता. आपल्या अत्यंत गोर्‍या कांतीमुळे देवीला महागौरी नावाने ओळखले जात होते.

9 देवी सिद्धीदात्री
ब्रह्मांडाच्या सुरूवातीला भगवान रुद्रने सृष्टीसाठी आदि-पराशक्तीची पूजा केली होती. असे समजले जाते की, देवी आदीशक्तीचे कोणतेही रूप नव्हते. शक्तीची सर्वोच्च देवी, आदीशक्ती, भगवान शंकरांच्या बांधलेल्या अर्ध्या भागामुळे सिद्धीदात्रीच्या रूपात प्रकट झाली.