चाळीशीतील आरोग्याच्या समस्या दूर करण्यासाठी पोषक आहार बजावते महत्त्वाची भूमिका : डॉ.अलका भारती (सल्लागार न्यूट्रिशनिस्ट अँड डाएटिशियन)

पुणे : पोलीसनामा ऑनलाइन – या कालावधीत शरीराची चयापचयाची गती मंद झालेली असते. त्यामुळे शरीरावर मेद जमा होवू लागते व शरीर बेढब व बेडौल दिसायला लागते. त्यामुळेच हृदयरोग, उच्च रक्तदाब, मधुमेह, ॲनेमिया, संधीवात यासारखे विकार आपले डोके वर काढावयास लागतात. तसेच पुढील काही वर्षात रजोनिवृत्ती काळ जवळ आलेला असतो. त्यामुळे शरीरातील हार्मोन असंतुलीत होत असतात व शरीरात विविध शारीरीक व मानसिक बदल होत असतात. ‘‘स्वस्थ्य मन स्वस्थ्य शरीरात निवेश करते’’ मानसिक आरोग्य बिघडले की डोकेदुखी, अपचन, मानसिक एकाग्रता नष्ट होते. शरीर कमजोर होते, कमजोरीमुळे राग व चिडचिडेपणा येवू लागतो. यामुळे पोटाचे विकार जसे – ॲसिडीटी वाढणे, बद्धकोष्टता असे त्रास उद्भवतात.

आपण काय खावे आणि टाळावे ?
आपला चयापचय वाढवा आणि फायबरयुक्त अन्न खा: आपल्या आहारात सर्व प्रकारच्या धान्यांचा समावेश करा त्यामुळे हृदय आणि धमनीच्या भिंती घट्ट होणे आणि कडक होणे यामुळे रक्तदाब कमी होण्यास मदत होते. मैद्याचा ब्रेड, भात न खाता गव्हाचा ब्रेड, ब्राऊन राईस आणि ओट्सचा आहारात समावेश करा. आहारातील फायबरयुक्त पदार्थ वजन कमी करण्यास मदत करते. कोशिंबीर खा, पालक, गाजर, काकडी, टोमॅटो, भोपळी मिरची, ऑलिव्ह किंवा अगदी मनुका, संत्री आणि स्ट्रॉबेरी यांचा आहारात समावेश करा. या घटकांमध्ये फायबर, पोटॅशियम, अँटीऑक्सिडेंट्स आणि व्हिटॅमिन सी असतात. यामुळे त्वचा लवचिक राहण्यास आणि सूर्याच्या हानिकारक अतिनील किरणांपासून संरक्षण करण्यात मदत होते.

डाएटमधून पांढरे पदार्थ काढून टाका : आहारात जास्त प्रमाणात मीठ रक्तदाबांवर नकारात्मक परिणाम करते कारण यामुळे शरीरात पाणी टिकते. हे अतिरिक्त पाणी रक्तदाब वाढवते. आपल्याला हे जाणून आश्चर्य वाटेल की यामुळे आपले हृदय, मूत्रपिंड, रक्तवाहिन्या आणि मेंदूवर ताण येतो. तळलेले, प्रक्रिया केलेले, जंक आणि मसालेदार पदार्थ देखील सोडा. मीठ चीज, फ्रोझन फुड आणि तेही चवदार पिझ्झामध्ये देखील जास्त प्रमाणात आहे. म्हणून, आहारातून मीठ आणि साखर दूर करण्याचा प्रयत्न करा. साखर आणि मीठाकरिता निरोगी पर्यायांबद्दल आपण आपल्या तज्ञाशी बोलू शकता.

बरीच मिठाई खाणे हानिकारक असू शकते कारण यामुळे वृद्धत्वाची प्रक्रिया वेगवान होऊ शकते कारण शरीरात साखर ग्लुकोजमध्ये रूपांतरित होते आणि उच्च रक्तातील ग्लुकोजमुळे मधुमेह होतो. इतकेच नाही तर हृदयरोग, मूत्रपिंड किंवा मज्जातंतू नुकसान यासारख्या इतर समस्या देखील उद्भवू शकतात. वातित पेय, मिठाई, बर्फाचे क्रीम आणि चॉकलेट्सचे सेवन टाळा.

ल्युटीन समृध्द असलेले पदार्थ खा : वाढत्या वयाबरोबर मेमरी लॉस, लक्ष केंद्रित करण्यात अडचण किंवा गोंधळ अशा काही सामान्य समस्या आहेत. हिरव्या पालेभाज्या फळांचा आहारात समावेश करा. पालक किंवा शतावरी, सीफूड किंवा सूर्यफूलाच्या बिया असा व्हिटॅमिन ई ने भरलेल्या पदार्थांचा आहारात समावेश करा.

अँटिऑक्सिडंट्स महत्त्वाचे – चाळीशीतही आपली त्वचा निरोगी राहण्यासाठी आपल्या आहारात अँटीऑक्सिडेंट समाविष्ट करणे विसरू नका. आपले वय वाढत असताना आपली त्वचा लवचिकता गमावते; आपल्याला सुरकुत्या, डाग आणि काळे चट्टे दिसू शकतात. आपल्या आहारात ओमेगा -3 फॅटी एसिड घाला आणि आपल्या त्वचेला पोषण द्या. आपण सॅल्मन, सारडिन आणि मॅकरेल देखील खाऊ शकता.

प्रथिने आणि कॅल्शियम आवश्यक आहेत : मजबूत हाडांकरिता प्रथिनेयुक्त पदार्थ जास्त खा. मासे आणि अंडी तसेच सोयाबीनचे, मसूर, शेंगदाणे यांचा आहारात समावेश करा. ओव्हरबोर्ड जाणे ही एक चांगली कल्पना नाही म्हणून आपण प्रथिने किती प्रमाणात खाणे आवश्यक आहे याबद्दल आपल्या आहारतज्ज्ञांशी बोला.

कॅल्शियमचा अभाव हाडांच्या नुकसानास आमंत्रण देतो. हाडे निरोगी राहण्यासाठी बियाणे, दही, बदाम, अंजीर, मसूर वगैरे या पदार्थांचा आहारात समावेश करा. व्हिटॅमिन डी समृद्ध असलेले पदार्थ खा कारण असे केल्याने स्नायूंच्या सामान्य कामात मदत होऊ शकते. मासे आणि अंडी खाणे देखील हाडांसाठी उपयुक्त ठरू शकते.