हवाई दलात सामील झाला शत्रूंचा ‘काळ’ राफेल, जाणून घ्या खासियत

नवी दिल्ली, वृत्तसंस्था : राफेल लढाऊ विमान आज भारतीय वायुसेनेच्या ताफ्यात औपचारिकरित्या सामील झाले. विमाने वायुसेनेत सहभागी होण्या संदर्भात अंबाला एअरफोर्स स्टेशन येथे कार्यक्रम आयोजित करण्यात आला होता. संरक्षणमंत्री राजनाथ सिंह आणि फ्लॉरेन्स पेर्ले यांनीही या कार्यक्रमात भाग घेतला.

राफेल विमान म्हणजे काय?
राफेल विमान हे 2 इंजिनचे लढाऊ विमान फ्रेंच विमान चालन कंपनी दसा एव्हिएशनने बनवले आहे. 1970 मध्ये प्रथम, फ्रेंच सैन्याने आपल्या जुन्या लढाऊ विमानांची जागा घेण्याची मागणी केली होती. त्यानंतर फ्रान्सने 4 युरोपियन देशांसमवेत बहुउद्देशीय लढाऊ विमान प्रकल्पाचे काम सुरू केले, परंतु नंतर फ्रान्सने त्या देशांशी भिन्न मतभेद केले, त्यानंतर फ्रान्सने एकट्याने प्रकल्पाचे काम सुरू केले.

सीमा ओलांडल्याशिवाय शत्रूची लावणार वाट
राफेल विमानात सीमा ओलांडल्याशिवाय शत्रूचे लक्ष्य नष्ट करण्याची क्षमता आहे. एअरस्पेस सीमा ओलांडल्याशिवाय राफेलमध्ये पाकिस्तान आणि चीनमधील 600 किलोमीटरपर्यंतच्या लक्ष्यांवर पूर्णपणे परिणाम करण्याची क्षमता आहे. म्हणजेच भारतीय वायुसेनेने अंबालापासून 45 मिनिटांत सीमेवर राफळे तैनात करून आणि तेथून लक्ष्य शोधून पाकिस्तान आणि चीनमध्ये मोठ्या प्रमाणात विनाशाची व्यवस्था केली आहे. एअर-टू-एयर आणि एअर-टू-सर्फेस फायर पॉवर (एअरबेसवरून विमान उड्डाणानंतर ऑपरेशन संपवून एअरबेसवर परतण्यासाठी) सक्षम असलेल्या राफेल रेंज 37000 किलोमीटर असल्याचे सांगितले जाते. परंतु हे विमानात हवेमध्येच फ्यूल भरले जाऊ शकते. म्हणूनच, त्याची रेंज निर्धारित रेंजपेक्षा खूपच वाढविली जाऊ शकते. म्हणजेच, आवश्यक असल्यास शत्रूंच्या प्रदेशात जाऊन 600 किलोमीटरपेक्षा जास्त अंतरावर हवाई हल्ला करू शकतो.

100 किमीच्या परिघामध्ये 40 टार्गेट एकदाच पकडणार
रापेलचे एक प्रमुख वैशिष्ट्य म्हणजे एकदा एअरबेसवरून उड्डाण केल्यावर 100 कि.मी.च्या परिघात राफेल एकाच वेळी 40 लक्ष्य ठेवेल. यासाठी विमानात मल्टी-दिशात्मक रडार बसविण्यात आला आहे. म्हणजेच 100 किलोमीटर अगोदरच राफेल पायलटला हे समजेल की या त्रिज्यामध्ये लक्ष्य आहे का? जे विमानास धोका देऊ शकते. हे लक्ष्य शत्रूची विमान देखील असू शकते. टू सीटर राफेलचा पहिला पायलट शत्रूचे लक्ष्य शोधून काढेल. दुसरा पायलट, लॉक केलेल्या लक्ष्याचे सिग्नल मिळाल्यानंतर ते नष्ट करण्यासाठी राफेलमध्ये असलेली शस्त्रे ऑपरेट करेल.

शत्रूच्या विमानाचा रडार हवेतच करू शकतो ठप्प
राफेलचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य म्हणजे फाइटर जेट शत्रूच्या विमानाच्या रडारला हवेतहवेत जाम करू शकतो. असे केल्याने हे विमान केवळ शत्रूंच्या विमानांना टक्कर देण्यास सक्षम नाही तर शत्रूच्या विमानांनाही सहज मारू शकते. राफेल विमानाच्या कॉकपिटमध्ये अशी यंत्रणा तयार केली गेली आहे, जेणेकरून लढाईदरम्यान पायलटचे संपूर्ण लक्ष फ्लाईंग सोबतच शत्रूंच्या लक्ष्यावर हिट करण्यासाठी एकाग्रता बनवेल. यासाठी स्मार्ट टॅब्लेट बेस मिशन प्लॅनिंग अँड अ‍ॅनालिसिस सिस्टमचा अवलंब केला गेला आहे. ऑपरेशनमध्ये पायलटची एकाग्रता टिकवून ठेवण्यासाठी ही यंत्रणा महत्त्वपूर्ण ठरणार आहे. या प्रमाणे, पायलट त्वरित लक्ष्य करेल आणि पूर्ण एकाग्रतेने त्यास हाणून पाडेल म्हणून लक्ष्य गमावण्याची शक्यता कमीच आहे.

एक टन कॅमेऱ्याने पिनपॉइंटवर लागणार अचूक निशाना
3700 कि.मी.ची मारक क्षमता असलेले लढाऊ विमान राफेल आगमन केवळ हवाई संरक्षणच मजबूत करणार नाही तर दक्षताही बळकट करेल. अण्वस्त्रांसह सर्व शस्त्रे त्याद्वारे सुरू करता येतील. शस्त्रे साठवण्यासाठी सहा महिन्यांची हमीही असेल. या सर्व वैशिष्ट्यांव्यतिरिक्त, राफेलकडे रडार प्रणालीवर एक टन कॅमेरा सुविधा आहे. हे वैशिष्ट्य त्यास सर्व लढाऊ विमानांपेक्षा पूर्णपणे वेगळे करते. एक टन कॅमेर्‍यासह, त्याचे लक्ष्य योग्य असेल. कॅमेरा इतका संवेदनशील आहे की जमिनीवरून अगदी लहान गोष्टदेखील त्यावरून दिसते. सोप्या शब्दात सांगायचे झाल्यास ते माशाच्या पिन पॉइंटवर सहजपणे लक्ष्य केले जाऊ शकते.

राफेल अनेक आधुनिक तंत्रज्ञानाने सज्ज आहे
राफेल एका मिनिटात सुमारे 60 हजार फूट उंचीवर उडू शकते. यामुळे भारतीय हवाई दलाच्या आधुनिकीकरणाला वेग येईल. आत्तापर्यंत भारतीय वायुसेनेचे मिग विमान हे बिनधास्त लक्ष्य असल्याचे समजले जात होते, परंतु राफेलचे लक्ष्य आणखी अचूक असेल. राफेल विमान हे फ्रान्सच्या दसां कंपनीने बनविलेले 2 इंजिनचे लढाऊ विमान आहे. हे युद्धकाळात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावण्यात सक्षम आहे. हवाई छापा, जमीन समर्थन, हवाई वर्चस्व, जबरदस्त हल्ला आणि अणु निरोध ही राफेल विमानांची वैशिष्ट्ये आहेत. तंत्रज्ञानामध्ये प्रगत, हे विमान हवाई पाळत ठेवणे, ग्राउंड सपोर्ट, सखोल स्ट्राइक, अँटी-शार्प स्ट्राइक आणि अणुकार्य करण्यास सक्षम आहे. यात मल्टी-मोड रडार आहे.

60 तासांच्या अतिरिक्त फ्लाइटची हमी
राफेलची क्षमता जास्तीत जास्त 24500 किलो वाहून नेण्याची आहे. विमानातील इंधन क्षमता 17 हजार किलो आहे. हे दोन इंजिनचे लढाऊ विमान आहे, जे भारतीय हवाई दलाची पहिली पसंती आहे. प्रत्येक प्रकारच्या मोहिमेत पाठविले जाऊ शकते. 60 तासाच्या अतिरिक्त फ्लाइटची हमी आहे. त्यावरून दीडशे किमी अंतरापर्यंत उडालेले हे क्षेपणास्त्र शत्रूच्या डोळ्यात लवकर येत नाही. हे हवेतून जमिनीवर मारण्यास देखील सक्षम आहे. स्काल्प क्षेपणास्त्रांची श्रेणी 300 किमी आहे. राफेलचा कमाल वेग 2130 किमी / तासाचा आणि 3700 कि.मी.पर्यंतची मारक क्षमता आहे. राफेल अण्वस्त्रे बाळगण्यासही सक्षम आहे.