3 हृदय असणारा मासा अन् त्याच्यामध्ये असतं ‘हिरवं-निळं’ रक्त, जाणून घ्या कशामुळं ‘मौल्यवान’

पोलीसनामा ऑनलाइन टीम  –  खोल समुद्रात राहणारा एक रहस्यमय प्राणी म्हणजे कटलफिश. याला समुद्रात पाहणे फारच अवघड आहे कारण तो आपल्या शरीराचा रंग त्यामागील जागेच्या रंगात बदलतो. या प्राण्यात तीन हृदय असतात. तसेच हिरव्या आणि निळ्या रंगाचे रक्त असते. त्याच वेळी, हल्ला किंवा शत्रू पाहून तो गडद रंगाचा धूर सोडतो ज्यामुळे शत्रूला जवळजवळ अंधत्व येते. आंतरराष्ट्रीय बाजारात या कटलफिशची खूप जास्त मागणी आहे. समुद्राच्या आत मणका नसलेल्या प्राण्यांमध्ये हा सर्वात बुद्धिमान आहे. तसेच त्याला ऑक्टोपससारखे 8 हात असतात. याखेरीज त्याला लांब टेंटेकल्स असतात. ज्याच्या मदतीने ते अन्न पकडतात. त्यांच्या 120 प्रजाती समुद्रात आढळतात.

कटलफिशचे वैशिष्ट्य म्हणजे त्यांचे कवच शरीराच्या बाहेर असण्याऐवजी शरीराच्या आत असते. एरागनाइटपासून बनलेले आतील कवच पोकळ असते. हे कटलफिशच्या शरीरावर अशी रचना प्रदान करते की ती सहजपणे खोल समुद्रात जाऊ शकते. कटलफिशचे डोळे डब्ल्यू-आकाराचे आहेत, जे खूप मोठे असतात. त्याच्या डोळ्याच्या या आकारामुळे ते 180 अंशांवर अस्तित्वात असलेले कोणतेही जीव पाहू शकतात. जरी कटलफिश रंगांमध्ये फरक करू शकत नसले तरी जीवांच्या आकारानुसार, कोण शिकार करीत आहे किंवा कोण शिकारी आहे हे त्यांना समजते. ते लहान मासे, खेकडे, कोळंबी वगैरे खातात.

कटलफिशच्या शरीरात तीन हृदय असतात. जे त्याच्या शरीरात हिरव्या आणि निळ्या रंगाचे रक्त प्रसारित करते. त्याच्या शरीरातील रक्ताचा रंग हिरवा आणि निळा असतो कारण त्याच्या शरीरात एक विशेष प्रकारचे प्रोटीन असते ज्यामध्ये तांबे असते. या प्रोटीनमधून रक्तामध्ये ऑक्सिजन वाहतो. जसे मानवी रक्तात लोह असते. ज्याला आपण हिमोग्लोबिन म्हणतो. ज्यामुळे मनुष्यांसह, अनेक मणका असलेल्या प्राण्यांमध्ये रक्त लाल रंगाचे आहे, त्याच प्रकारे, कटलफिशमध्ये तांब्याचे प्रोटीन म्हणजेच हेमोकॅनिन असते. म्हणून, रक्ताचा रंग हिरवा- निळा आहे.

तीन हृदयांपैकी, दोन ब्रॅकीयल हृदय रक्ताला गिल्समध्ये पोहोचवते. तिसरे हृदय उर्वरित शरीरात हिरवा निळा रक्त वितरीत करते. कटलफिशला रक्तात कमी ऑक्सिजनची आवश्यकता असते. त्याच्या शरीरात रक्ताचा प्रवाह देखील वेगवान आहे. या कारणास्तव, त्याला तीन हृदय आहेत. तसेच कटलफिशच्या शरीरात इंक सॅक असतात. जिथून तो गडद धुरासारखा पदार्थ उत्सर्जित करतो. जेणेकरून फसवणूक करुन शत्रूचा बचाव होऊ शकेल. त्या इंक म्हणजेच शाईमध्ये डोपामाइन असते. यामुळे, शत्रू काही काळ वास घेण्याची आणि पाहण्याची क्षमता गमावतो. वेगवेगळ्या वातावरणात रंग सोडण्याची आणि तिचा रंग बदलण्याची क्षमता असल्यामुळे, त्याला केमोफ्लोज राजा म्हटले जाते.

कटलफिश इंकला बाजारात जास्त मागणी आहे. त्याची शाई सेपिया रंग करण्यासाठी वापरली जाते. त्याला पकडून त्याच्या शरीरातील इंक सॅक काढून ती वाळविली जाते. त्यानंतर रासायनिक प्रक्रियेद्वारे एका विशिष्ट प्रकारच्या ऍसिडद्वारे इंक बनविली जाते. यातून निघणारी 1 लिटर इन्कची किंमत सुमारे 14 हजार रुपये आहे. कटलफिश सामान्यतः अन्नासाठी वापरले जाते. भूमध्य, पूर्व आशिया, इंग्लिश चॅनलच्या आसपासच्या देशांमध्ये याची मोठी मागणी आहे. कटलफिशच्या इंकसह युरोपात एक खास प्रकारचे नूडल्स वेनेशिअन ऑस्टेरिया खाल्ले जाते. या डिशला पोर्तुगालमध्ये चोकोस कॉम टिन्टा म्हणतात. त्याच्या इंकने खाण्याचे सॉसदेखील बनविले जाते. ब्लॅक पास्ता देखील बनविला जातो. तसेच कटलफिशच्या कवचापासून मेटल कास्टल्स बनवले जाते. कवचावर सोन्याचे, चांदीचे डिझाईन बनवून कलाकृती बनवल्या जातात. ब्रिस्टल विद्यापीठाचे शास्त्रज्ञ त्याच्या रूपात बदल करण्याच्या क्षमतेच्या मदतीने स्मार्ट कपडे बनवत आहेत, जे रंग बदलतील.