Coronavirus : ‘कोरोना’पासून बचावासाठी येऊ शकतात खास ‘चलनी’ नोट, SBI नं केली ‘सूचना’

नवी दिल्ली : वृत्तसंस्था – नोटांपासून कोरोना विषाणूचा संसर्ग रोखण्यासाठी सरकार मोठी पावले उचलू शकते. एसबीआय रिसर्च (SBI Research) ने सरकारला सूचित केले आहे की त्यांनी कागदी चलनांच्या नोटांऐवजी पॉलिमर करन्सी नोट्स (Polymer Currency Notes) वापरण्याच्या बाबतीत चौकशी केली पाहिजे. ऑस्ट्रेलिया, यूके आणि कॅनडासारख्या देशांमध्ये पॉलिमर चलन नोटा वापरल्या जातात. कोरोना टाळण्यासाठी व्यवहाराच्या डिजिटल मोडवर स्विच करणे अधिक चांगले होईल. परंतु भारतासारख्या देशात रोख रक्कम पूर्णपणे बंद करणे नाही. म्हणून, कागदी चलनांच्या नोटांना अधिक सुरक्षिततेचे पर्याय असणे आवश्यक आहे.

पॉलिमर नोट म्हणजे काय ?
पॉलिमर चलन नोट कृत्रिम पॉलिमरपासून बनविली जाते, ज्याला बाइएक्सियली ओरिएंटेड पॉलीप्रोपाइलीन (बीओपीपी) म्हणतात. यात मेटामेरिक शाई वापरली जाते. पॉलिमरच्या नोटा अधिक टिकाऊ असतात. रिझर्व्ह बँक ऑफ ऑस्ट्रेलियाने १९८८ मध्ये प्रथम याचा वापर केला होता. आता ब्रुनेई, कॅनडा, मालदीव, मॉरिशस, निकाराग्वा, न्यूझीलंड, पापुआ न्यू गिनी, रोमानिया, त्रिनिदाद, टोबॅगो आणि व्हिएतनाम, युनायटेड किंगडम, नायजेरिया यासह अनेक देशांमध्ये याचा वापर केला जातो.

एका वृत्तपत्राच्या अहवालानुसार एसबीआय रिसर्चने १७ मार्च २०२० रोजी आपल्या ‘इकोराप’ अहवालात म्हटले आहे की खबरदारी घेतली गेली तरी रोख रक्कम वापरणे टाळता येणार नाही आणि हा कोणताही विषाणू पसरवणारा सर्वात सोपा वाहक आहे. म्हणून चलन नोटांच्या माध्यमातून कोणत्याही विषाणूचा प्रसार रोखण्यासाठी त्वरित पावले उचलली पाहिजेत. युके, ऑस्ट्रेलिया आणि कॅनडा सारख्या देशांनी चलनाद्वारे संक्रमण पसरवण्याचा धोका कमी करण्यासाठी पॉलिमर नोटांचा वापर केला आहे. त्यामुळे भारतात पॉलिमर नोटा वापरण्याच्या शक्यतेबाबत पावले उचलणे गरजेचे आहे.

तथापि, काही काळासाठी डिजिटल पेमेंटसह वैकल्पिक पेमेंट पद्धतीस प्रोत्साहित केले जाणे गरजेचे आहे. एसबीआय रिसर्चने अनेक संशोधन अहवालात चलन नोटा आणि सूक्ष्मजीवांचे संबंध दर्शविणारे अहवाल नमूद केले आहेत. कॉन्फेडरेशन ऑफ ऑल इंडिया ट्रेडर्स (CAIT) च्या अहवालात असे म्हटले आहे की चलन नोटांद्वारे सूक्ष्मजीव पसरतात ज्यामुळे रोग आणि संक्रमण होऊ शकते.

CAIT ने सुचविले की यूके, ऑस्ट्रेलिया आणि कॅनडासारख्या देशांनी संक्रमणाचा धोका कमी करण्यासाठी पॉलिमर नोटा वापरण्यास सुरवात केली आहे. अशा परिस्थितीत भारतात पॉलिमर नोटांच्या शक्यताही शोधल्या पाहिजेत.

ही सावधगिरी बाळगा –

– नोटांऐवजी डिजिटल पेमेंट करण्याचा प्रयत्न करा.
– नोटांना स्पर्श केल्यानंतर डोळ्यांना अथवा तोंडाला तोपर्यंत हात लावू नये जोपर्यंत आपण सॅनिटायझरने हात स्वच्छ करत नाहीत.
– नोट मोजण्यासाठी अजिबात थुंकीचा वापर करू नये.