RBI ची घोषणा – आज रात्री 12.30 वाजल्यापासून 24 तास उपलब्ध असणार बँकेची ‘ही’ सुविधा

नवी दिल्ली : वृत्तसंस्था – आपण डिजिटल व्यवहार करत असाल तर आपल्यासाठी एक चांगली बातमी आहे. रिझर्व्ह बँकेने उद्यापासून दररोज 24 तास रिअल टाइम ग्रॉस सेटलमेंट (RTGS) सुविधा देण्याची घोषणा केली आहे. ही सेवा ग्राहकांना 14 डिसेंबर रोजी रात्री 12:30 वाजेपासून उपलब्ध असेल.

रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियानुसार आरटीजीएस सुविधा 14 डिसेंबरपासून 24 तास उपलब्ध असेल. याचा अर्थ असा की आपण आरटीजीएसद्वारे कधीही पैसे हस्तांतरित करू शकता. त्यानंतर, भारत काही निवडक देशांमध्ये सामील होईल, जिथे ही सुविधा रात्रंदिवस उपलब्ध आहे.

भारतीय रिझर्व्ह बँकेचे गव्हर्नर शक्तिकांत दास म्हणतात की कोरोना काळात ऑनलाइन व्यवहारात लक्षणीय वाढ झाली आहे. त्यानंतर आरबीआयने RTGS सुविधा 24/7 तास देण्याचे निश्चित केले. भारतीय वित्तीय बाजाराच्या जागतिक एकीकरणाच्या प्रयत्नांना पाठिंबा देण्यासाठी आरबीआयने आरटीजीएसची वेळ वाढविण्याचा निर्णय घेतला होता.

आरटीजीएस ही डिजिटल फंड ट्रान्सफरची एक पद्धत आहे. या मदतीने, थोड्या वेळात पैसे हस्तांतरित केले जातात. RTGS मुख्यतः मोठ्या प्रमाणात हस्तांतरणासाठी वापरला जातो. त्याअंतर्गत किमान 2 लाख रुपये पाठविले जाऊ शकतात. जास्तीत जास्त रक्कम पाठविण्याची मर्यादा 10 लाख रुपये आहे.

आरटीजीएसमार्फत 2 लाख ते 5 लाख निधी हस्तांतरित करण्यासाठी आरबीआयने जास्तीत जास्त 24.5 रुपये शुल्क ठेवले आहे आणि 5 लाखाहून अधिक निधी हस्तांतरणासाठी बँक जास्तीत जास्त 49.5 रुपये शुल्क आकारू शकते. यावर जीएसटीदेखील भरावा लागतो. जरी देशातील सर्वात मोठी बँक एसबीआयबद्दल बोलत असले तरी ते आरटीजीएससाठी कोणतेही शुल्क घेत नाही.

RTGS 26 मार्च 2004 रोजी सुरू झाले. त्यावेळी या सेवेशी फक्त 4 बँका संबंधित होत्या. परंतु आता देशातील सुमारे 237 बँका या प्रणालीद्वारे दररोज 4.17 लाख कोटी रुपयांचे व्यवहार पूर्ण करतात. नोव्हेंबरमध्ये RTGS कडून सरासरी व्यवहाराची रक्कम 57.96 लाख रुपये होती. सध्या, RTGS च्या मदतीने दुसर्‍या आणि चौथ्या शनिवार वगळता महिन्याच्या सर्व कामकाजाच्या दिवशी सकाळी 7 ते संध्याकाळी 6 या वेळेत निधी हस्तांतरित केला जातो.

यापूर्वी आरबीआयने NEFT चे नियमही बदलले होते. NEFT सुविधा डिसेंबर 2019 पासून 24 तास उपलब्ध आहे. NEFT देखील देय देण्याची एक पद्धत आहे. परंतु त्यातील पैसे हस्तांतरणाची प्रक्रिया काही काळानंतर पूर्ण झाली आहे.