‘आता जोडले जाणार तुटलेले अंग, स्वतः भरणार जखम, शास्त्रज्ञांनी विकसित केले स्मार्ट स्टेम सेल’

पोलीसनामा ऑनलाइन टीम  –   आता लवकरच आपल्या शरीराचे कापले गेलेले भाग स्वतःस जोडले जाऊ शकतात किंवा पुन्हा नवीन अंग येऊ शकतात. यासह, आपल्या शरीराच्या जखमा देखील लवकरच बऱ्या होतील. कारण शास्त्रज्ञांनी आपल्या प्रकारचा पहिला मानवी स्टेम सेल विकसित केला आहे जो शरीरात कधीही दुरुस्त आणि बचाव करण्यास सक्षम आहे. ऑस्ट्रेलियामधील वैज्ञानिकांनी हा कारनामा करून दाखविला आहे. त्यांना भविष्यातील स्मार्ट सेल सापडला आहे. ज्यामध्ये रिजनरेटिव्ह अ‍ॅपबिलिटी आहे. ती म्हणजे कोणतीही गोष्ट पुन्हा जीवित करणे किंवा ते जुन्या स्थितीत परत आणत त्यास ठीक करणे.

अ‍ॅडव्हान्स जर्नल या जर्नलमध्ये प्रसिद्ध झालेल्या संशोधनानुसार हा स्मार्ट स्टेम सेल चरबीच्या पेशींपासून तयार झाला आहे. परंतु जेव्हा या पेशींना कर्करोगाच्या औषधांमध्ये पुन्हा जोडले गेले, तेव्हा त्या पेशींनी त्यांच्या ओळखीच्या पेशी काढून टाकल्या आणि ते एकाधिक स्टेंट पेशींमध्ये रूपांतरित झाले, जे माऊस मॉडेलमध्ये त्यांच्या आसपासच्या परिस्थितीशी जुळवून घेण्यास सक्षम होते. या तथाकथित स्मार्ट स्टेम पेशी मानवी चरबीच्या पेशी म्हणून सुरू होतात. जेव्हा या पेशींना उंदीरमध्ये इंजेक्ट केले जाते, तेव्हा मानवी पेशी सहसा कोणत्याही अवांछित विकासाशिवाय निष्क्रिय होतात, परंतु जर उंदरांना इजा झाली तर पेशी वेगाने उंदरांच्या जखमेशी जुळवून घेत स्नायू, हाडे, कूर्चा आणि रक्तवाहिन्या पेशी बदलल्या.

न्यू साउथ वेल्स युनिव्हर्सिटी (यूएनएसडब्ल्यू) मधील स्टेम सेलचे संशोधक आणि प्रमुख लेखक अवनी येवला यांनी एका प्रसिद्धीपत्रकात म्हटले की, स्टेम सेलने सरड्याप्रमाणे काम केले. त्यांनी उपचारांमध्ये आवश्यक असलेल्या ऊतींचे मिश्रण करण्यासाठी स्थानिक संकेतांचे अनुसरण केले. न्यू साउथ वेल्स युनिव्हर्सिटीच्या हेमॅटोलॉजीचे प्राध्यापक जॉन पिमांडा यांच्या मते, आजपर्यंत कोणत्याही व्यक्तीने इतका स्टेम सेल विकसित केलेला नाही. हा सेल स्वतःच्या सभोवतालच्या वातावरणात आढळतो. यासह, नुकसान झालेल्या पेशी स्वत: जोडण्यास मदत करते. हे अगदी त्याच प्रकारे आहे, ज्याप्रकारे सारडा आपला रंग बदलतो आणि पालीची शेपूट कापल्यानंतर ती परत येते.

या अभ्यासामागील शास्त्रज्ञांनी भविष्यातील उपचारांची कल्पना केली, जिथे मानवी रूग्णाच्या चरबीच्या पेशी काढून स्टेम पेशींमध्ये रुपांतरित करता येतील आणि नंतर त्याला इजा किंवा आजाराच्या ठिकाणी पुन्हा इंजेक्शन दिले जाऊ शकते. दरम्यान, या अभ्यासामुळे आणि मानवांमध्ये त्याच्या वापराच्या सत्यतेच्या दरम्यान अद्याप बरेच पाऊल उचलण्याची आवश्यकता आहे. अभ्यासावर आधारित आणि यूएनएसडब्ल्यूचे ज्येष्ठ संशोधक वाशे चंद्रकांत म्हणाले की, यासाठी सुमारे 15 वर्षे लागू शकतात.