‘ग्रॅच्युटी’ म्हणजे काय ? ‘फायदा’ कोणाला मिळतो ? कशी ‘काऊंट’ करतात, जाणून घ्या

नवी दिल्ली : वृत्तसंस्था – अनेकदा लोकांच्या मनात ग्रॅज्युएटीबाबत असंख्य प्रश्न उपस्थित झालेले असतात, त्यामुळे आज आम्ही तुम्हाला ग्रॅज्युएटी बाबतची संपूर्ण माहिती देणार आहोत.

ग्रॅज्युएटी म्हणजे काय ?
ग्रॅच्युएटी हा कर्मचा-याला मिळणारा पूर्व-परिभाषित फायदा आहे. जर कर्मचार्‍याने नोकरीच्या काही अटी पूर्ण केल्या तर त्याला विहित सूत्राद्वारे ग्रॅच्युएटी दिली जाईल. जर तुम्ही एखाद्या संस्थेत सतत 5 वर्षे काम केले तर तुम्हाला ग्रॅच्युएटीचा लाभ मिळेल. तसेच, बहुतांश वेळी निवृत्तीनंतर त्याची पूर्तता केली जाते, परंतु काही विशिष्ट परिस्थितीत आधीच मिळवली जाते.

कोणत्या संस्थेमध्ये मिळू शकतो ग्रॅज्युएटीचा फायदा
पेमेंट ऑफ ग्रॅज्युएटी एक्‍ट, 1972 नुसार ज्याठिकाणी दहा पेक्षा अधिक कामगार काम करतात त्या प्रत्येक संस्थेमध्ये हा लाभ मिळवता येतो. जर कर्मचारी नोकरी बदलतो किंवा सोडून देतो, निवृत्त होतो अशा वेळेस त्याने ग्रॅज्युएटीचे नियम पूर्ण केले असतील तर त्याला ग्रॅज्युएटीचा लाभ मिळतो.

काँट्रॅक्टवर असलेल्या कर्मचाऱ्याला मिळत नाही ग्रॅज्युएटी
करारावर कंपनीशी संबंधित असलेल्या एखाद्या कर्मचार्‍याला ग्रॅज्युएटीचा लाभ मिळत नाही, मात्र काही कंपन्या आपल्या कर्मचार्‍यांना करारात असल्या तरी सर्व प्रकारचे फायदे देतात.

कसे करतात ग्रॅज्युएटीचे कॅल्क्युलेशन
कोणत्याही कर्मचाऱ्याच्या प्रत्येक वर्षीच्या कामासाठी संस्था मागील पगाराच्या दराने 15 दिवसानुसारची रक्कम ग्रॅज्युएटी म्हणून देतात. वेतन म्हणजे (मूलभूत वेतन + महागाई भत्ता + कमिशन) जर कमिशन विक्रीची विशिष्ट टक्केवारी असेल. याव्यतिरिक्त, ज्या कर्मचाऱ्याने त्याच्या सेवेच्या शेवटच्या वर्षापासून 6 महिन्यांपेक्षा जास्त काम केले असेल त्याला ग्रॅच्युएटीच्या गणनेसाठी पूर्ण एक वर्षासाठी विचारात घेतले जाईल.

उदाहरणार्थ, समजा, एखादा कर्मचारी आपल्या संस्थेत 5 वर्षे 7 महिने काम करीत असेल तर 6 वर्षाच्या सेवेच्या आधारे ग्रॅच्युएटीची गणना केली जाईल. ग्रॅज्युएटी गणनेसाठी कामाचा एक महिना हा 26 दिवसांचा मानला जातो. म्हणून, 15 दिवसांच्या पगाराची गणना देखील त्याच आधारावर केली जाते (मासिक वेतन x15) / 26. सेवा वर्षाच्या संख्येद्वारे ग्रॅज्युएटी गणना गुणाकार आहे. सेवानिवृत्तीच्या वेळी ग्रॅज्युएटी मोजण्यासाठीही हेच सूत्र अवलंबले जाते.

कर्मचाऱ्याचा मृत्यू झाला तर काय ?
जर एखाद्या कर्मचाऱ्याचा मृत्यू पाच वर्षांची सेवा पूर्ण करण्याआधीच झाला तर तो या सुविधेसाठी पात्र ठरत नाही.

किती दिवसांनी मिळते रक्कम
कर्मचाऱ्याच्या नोकरीच्या शेवटच्या दहा दिवसांच्या आत एम्प्लॉयरला ग्रॅज्युएटी द्यावी लागते, जर याला तीस दिवसांपेक्षा अधिक कालावधी लागला तर त्यावर व्याज आकारणी सुरु होते.

फेसबुक पेज लाईक करा – https://www.facebook.com/policenama/