कंपन्या विनामूल्य अ‍ॅप्समधून पैसे कशा कमवतात ? त्यांचे ‘रेव्हेन्यू’ मॉडेल काय ?, जाणून घ्या

नवी दिल्लीः वृत्तसंस्था – चिनी कंपन्या भारतात कोट्यावधी डाउनलोडमधून पैसे कमावत आहेत. सुरक्षेचा धोका म्हणून सरकारने अशा सुमारे 59 चायनीज अ‍ॅप्सवर बंदी घातली आहे. तरीही, कंपन्या विनामूल्य अ‍ॅप्समधून पैसे कसे कमवतात? त्यांचे महसूल मॉडेल काय आहे? चला जाणून घेऊया …

बर्‍याच विनामूल्य अ‍ॅप्स गुगल प्ले स्टोअर किंवा आयफोनच्या अ‍ॅप स्टोअर वरून विनामूल्य डाऊनलोड करता येऊ शकतात आणि यासाठी ग्राहकांना कोणतेही शुल्क भरावे लागत नाही. वास्तविक अ‍ॅप्स बर्‍याच प्रकारे पैसे कमवतात. यामध्ये जाहिरात, रेफरल मार्केटिंग, अ‍ॅप-मधील खरेदी, सब्सक्रिप्शन, स्पॉन्सरशिप, क्राउड फंडिंग, ई-कॉमर्स इत्यादींचा समावेश आहे. काही अ‍ॅप्स कमाईसाठी त्यांच्या स्वत: च्या खास पद्धती वापरतात. टिकटॉकच्या म्हणण्यानुसार, त्याच्या कमाईचा मोठा भाग सेवा फीमधून येतो. परंतु सेवा शुल्क म्हणजे काय हे टिकटॉकने सांगितले नाही.

आज अशी अ‍ॅप्स लोकांच्या जीवनाचा आधार बनली आहेत. अ‍ॅपसह लोक वस्तूंची मागणी करतात, शहरात प्रवास करताना मार्ग नकाशा पाहतात, मनोरंजन करतात, गप्पा मारतात किंवा व्हिडिओ बनवून पैसे कमवतात. एका अंदाजानुसार, गुगल प्ले स्टोअर आणि अ‍ॅप स्टोअरवर 60 कोटीहून अधिक अ‍ॅप्स असतील. सन 2020 मध्ये या सर्व अ‍ॅप्सच्या ऑपरेटरची कमाई अंदाजे 190 अब्ज डॉलर्स इतकी आहे.

सर्वाधिक कमाई करणारे बहुतेक विनामूल्य अ‍ॅप्स आहेत. सुमारे 98 टक्के डाउनलोड विनामूल्य अ‍ॅप्सवरून आहेत. जास्त पैसे गेम अ‍ॅपद्वारे कमावले जातात. एका अंदाजानुसार, गूगल प्ले स्टोअरवर सर्वाधिक 10 सर्वाधिक कमाई करणार्‍या अ‍ॅप्सपैकी 8 गेम अ‍ॅप्स आहेत. यामध्ये कॅन्डिक्रश सैग, क्लेश ऑफ क्लेन्स इत्यादींचा समावेश आहे.

जाहिरात
अ‍ॅपसाठी कमाई करण्याचा हा सर्वात प्रमुख मार्ग आहे. एका अंदाजानुसार, 70 टक्के अ‍ॅप्स अशा जाहिराती देतात ज्यातून त्यांना प्रति डिस्पेल किंवा इंप्रेशन (प्रति क्लिक) च्या हिशोबाने देय मिळते. अ‍ॅप वापरताना या जाहिराती बर्‍याच प्रकारे येऊ शकतात. जसे की बॅनर जाहिराती, 10 ते 30 सेकंद व्हिडिओ जाहिराती, औद्योगिक जाहिराती ज्या बर्‍याच वेळा पॉप-अपच्या रूपात येतात, नेटिव्ह जाहिराती ज्या अ‍ॅपमध्ये सहजपणे समाकलित केल्या जातात. असंवेदनशील जाहिराती ज्यामध्ये बर्‍याच अ‍ॅप्सना पुरस्कृत केले जाते. म्हणजे जेव्हा जेव्हा ग्राहक या जाहिरातीसह व्हिडिओ पाहतो तेव्हा त्यांना पॉईंट्स मिळतात.

रेफरल मार्केटिंग
बरेच अ‍ॅप्स त्यांच्या कमाईसाठी रेफरल मार्केटिंग देखील वापरतात. याअंतर्गत एखाद्या कंपनीची किंवा उत्पादनाची जाहिरात केली जाते. अ‍ॅपमध्ये कोठेतरी कंपनीबद्दल माहिती दिली जाते आणि जेव्हा ग्राहक तिथे क्लिक करतो तेव्हा त्याला बक्षीस मिळते. या क्लिकवर आधारित अ‍ॅप कमाई करतो.

या अ‍ॅपमध्ये खरेदी आणि ई-कॉमर्स
भारतात जिओ व्हॉट्सअ‍ॅपच्या माध्यमातून असे फिचर सादर करणार आहे. यात आपण कोणत्याही अ‍ॅपद्वारे खरेदी करू शकता. याला प्रीमियम अ‍ॅप मॉडेल देखील म्हणतात. थेट अ‍ॅपवर ई-कॉमर्स किंवा कंपनीचा दुवा आहे, तेथून आपण खरेदी करू शकता. यात अ‍ॅपच्या मालकाला कमिशन मिळते.

ई-मेल मार्केटिंग
अ‍ॅप्स देखील या प्रकारे कमवतात. ते ग्राहकांना ई-मेल आणि इतर डेटा इतर कंपन्यांना देतात आणि त्यानंतर त्या ग्राहकांना ई-मेल द्वारे विविध प्रकारच्या उत्पादने, कंपन्यांविषयी माहिती पाठविली जाते.

सब्सक्रिप्शन मॉडल
बरेच अ‍ॅप्स विनामूल्य नसतात आणि ते सबस्क्रिप्शन मॉडेलच्या आधारावर कमाई करतात. यात मुख्यतः प्रीमियम संगीत किंवा व्हिडिओ अ‍ॅप्स असतात. जसे की Google संगीत, नेटफ्लिक्स, अ‍ॅमेझॉन प्राइम इ. या मॉडेलवर बर्‍याच न्यूज अ‍ॅप्सही काम करतात. यामध्ये, ग्राहकांकडून दरमहा एक विशिष्ट रक्कम घेतली जाते.