Coronavirus Vaccine : सर्वसामान्यांना कधी मिळणार ‘कोरोना’विरूध्दची वॅक्सीन ? भारतामध्ये 3 लशींचं ‘ट्रायल’

नवी दिल्ली : वृत्तसंस्था – जगभरात कोरोना विषाणूच्या साथीच्या विरुद्ध लढा देण्यासाठी लस सर्वात प्रभावी मानली जात. या शर्यतीत जगातील अनेक देशांचे शास्त्रज्ञ कोरोनासाठी लस तयार करण्यात व्यस्त आहेत. रशियाने जगातील पहिली कोरोना लस तयार केल्याचा दावा केला आहे, तर भारतात कोरोनाच्या तीन लसीवर सध्या चाचण्या सुरू आहेत. याशिवाय अमेरिकेतही कोरोना लसची चाचणी सुरू आहे. चीन देखील लस तयार करण्यात सहभागी आहे. दरम्यान, सर्वात मोठा प्रश्न असा आहे की सामान्य लोकांना कोरोनाची लस किती काळ मिळेल?

रशियाने प्रथम जाहीर केली लस
जगातील पहिली कोरोना लस तयार केल्याचा रशियाचा दावा आहे. 11 ऑगस्ट रोजी रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतीन यांनी प्रथम लस जाहीर केली. पुतीन यांच्या म्हणण्यानुसार दोन महिन्यांपासून मनुष्यावर या लसीची चाचणी घेण्यात आली. रशियाच्या म्हणण्यानुसार या लसीने सर्व सुरक्षा मानकांची काळजी घेतली आहे. याला रशियन आरोग्य मंत्रालयानेदेखील मान्यता दिली आहे. ही लस गमालेया संस्थेसह रशियन संरक्षण मंत्रालयाने विकसित केली आहे. दरम्यान, जगातील अनेक शास्त्रज्ञांनी रशियाच्या या लसीच्या सुरक्षिततेवर संशय व्यक्त केला आहे. ज्याचे रशियावने खंडन केले?

तिसर्‍या टप्प्यातील चाचणीपूर्वी रशियाने आपली पहिली लस जाहीर केली. रशियाने म्हटले आहे की, ते काही दिवसांत शेवटची चाचणी सुरू करतील. असा विश्वास आहे की ही लस रशियामध्ये मोठ्या प्रमाणात लोकांपर्यंत पोहोचविली जाईल. या लसीचे प्रायोगिक उत्पादन सप्टेंबरपासून रशियामध्ये सुरू केले जाईल. या अहवालात असा दावा करण्यात आला आहे की, जगातील 20 देशांमधून रशियाला या लसीच्या एक अब्जपेक्षा जास्त डोससाठी विनंत्या मिळाल्या आहेत. रशिया दरवर्षी 50 कोटी डोस देण्याची तयारी करत आहे. रशियन माध्यमांनुसार, जानेवारी 2021 पूर्वी ही लस इतर देशांसाठी उपलब्ध असेल.

भारतात तीन लसींची चाचणी सुरू
15 ऑगस्ट रोजी, भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी लाल किल्ल्यावरून जाहीर केले की, देशात कोरोना लसीवर काम सुरू आहे. भारतात सध्या कोरोनाच्या दोन लसीची चाचणी सुरू आहे, तर एका लसीची चाचणी सुरू होणार आहे. देशातील तिसरी लस ऑक्सफोर्ड विद्यापीठाची आहे, ज्यास भारतातील सीरम इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडियाकडून मदत केली जात आहे. देशातील इंडिया बायोटेक इंटरनॅशनल लिमिटेडचे नाव कोरोवॅक्सिन आहे. देशातील दुसरी लस झयडस कॅडिला हेल्थकेअर लिमिटेडची आहे.

भारतात कधीपर्यंत येणार लस?
आयसीएमआरचे महासंचालक बलराम भार्गव यांनी संसदीय स्थायी समितीच्या गृह मंत्रालयाला सांगितले की, भारत बायोटेक, कॅडिला आणि सीरम इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडियाने विकसित केलेली लस वेगवेगळ्या टप्प्यात आहेत. भारत बायोटेक आणि झाइडस कॅडिला यांनी तयार केलेली लस क्लिनिकल चाचण्यांचा दुसरा टप्पा पूर्ण करण्याच्या जवळ असल्याची माहिती त्यांनी दिली. त्यांनी असे सूचित केले आहे की सरकारने निर्णय घेतल्यास लस लवक9र विकसित करण्यासाठी आपत्कालीन मंजुरीचा विचार केला जाऊ शकतो.

ऑक्सफोर्ड कोरोना लस शर्यतीत कुठे ?
ब्रिटनची ऑक्सफोर्ड युनिव्हर्सिटी स्वीडनची फार्म कंपनी अ‍ॅस्ट्रॅन्स्का यांच्याबरोबर लस तयार करण्यासाठी कार्यरत आहे. सध्या जगातील विविध देशांमध्ये ऑक्सफोर्ड लसीची चाचणी सुरू आहे. या प्रकल्पाच्या पहिल्या आणि दुसर्‍या टप्प्यातील चाचण्या एप्रिल महिन्यात यूकेमध्ये एकाच वेळी पूर्ण झाल्या. सध्या या लसीची चाचणी तिसरी व शेवटची आहे. सीरम इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडिया देशातील मानवांवर ऑक्सफोर्ड कोविड लसीची चाचणी घेण्याच्या तयारीत आहे. सध्या, ऑक्सफोर्ड कोरोना लस चाचणीचा तिसरा टप्पा सुरू होणार आहेत. माहितीनुसार- दक्षिण आफ्रिका, अमेरिका, ब्रिटन आणि ब्राझीलसारखे देश या चाचणीच्या अंतिम टप्प्यात भाग घेत आहेत. जर सर्व काही ठीक झाले तर ऑक्सफोर्डचे शास्त्रज्ञ या वर्षाच्या अखेरीस कोरोना लस नोंदवतील. यानंतर ती सर्वसामान्यांना उपलब्ध होईल.

अमेरिकेची लसीची आधुनिक चाचणी
अमेरिकेत मॉडर्नाची कोरोना लसीची चाचणी सध्या अंतिम टप्प्यात आहे. लसीचा सर्वात महत्वाचा आणि तिसरा टप्पा 27 जुलैपासून सुरू झाला आहे. तीस हजार याची चाचणी घेण्यात येत असून ही लस मानवी शरीर कोविद -19 मधून खरोखर वाचवू शकते की नाही ते कळेल.

मॉडर्नच्या क्लिनिकल चाचणीमध्ये अमेरिकेच्या राष्ट्रीय आरोग्य संस्था (एनआयएच) देखील समाविष्ट आहे. एनआयएचचे संचालक फ्रान्सिस कोलिन्स म्हणतात की, 2020 च्या अखेरीस कोरोना लस बनविण्याचे लक्ष्य ठेवले गेले आहे, तर अध्यक्ष ट्रम्प यांनीही या लसीबाबत आशा व्यक्त केली आहे. या वर्षाच्या अखेरीस ही लस येईल अशी त्यांना आशा आहे. राष्ट्रपतीपदाची निवडणूक 3 नोव्हेंबरपर्यंत होण्याची आशा त्यांनी व्यक्त केली आहे.

चीन देखील लस बनविण्याच्या स्पर्धेत
चीनमधील सिनोव्हाक बायोटेकची खासगी फार्म कंपनीही कोरोना लसी प्रकल्पावर काम करत आहे. ही लस चाचणीच्या तिसर्‍या आणि अंतिम टप्प्यात पोहोचली आहे. मधेर्ना आणि ऑक्सफोर्डनंतर चाचणीच्या अंतिम टप्प्यात पोहोचण्याचा हा जगातील तिसरा लस विकास प्रकल्प आहे. ब्राझीलमध्ये सध्या कोरोनाव्हॅक नावाच्या या लसीची चाचणी सुरू आहे.