पुढील वर्षी जानेवारीपासून 50 हजाराहून अधिक पेमेंट करण्यासाठी लागू होणार RBI ची ‘ही’ अट, जाणून घ्या
नवी दिल्ली : वृत्तसंस्था – रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने (आरबीआय) काही महिन्यांपूर्वी ‘पॉझिटिव्ह पे सिस्टीम’ आणली आहे. या नवीन नियमांतर्गत 50,000 पेक्षा जास्त रकमेच्या पैशावर काही तपशिलाची दोन वेळा पुष्टी करणे आवश्यक असेल. वास्तविक, पॉझिटिव्ह पे सिस्टीम हे आरबीआयचे एक नवीन साधन आहे ज्या अंतर्गत फसवणूकीच्या क्रियाकलापांची माहिती मिळेल. 1 जानेवारी 2021 पासून याची अंमलबजावणी होईल.
या प्रणालीद्वारे, चेक क्लियर करण्यापूर्वी चेक क्रमांक, चेकची तारीख, चेक जारी करणार्‍याचे नाव, खाते क्रमांक, रक्कम आणि इतर तपशील पहिल्या जारीकर्त्याद्वारे अधिकृत केलेल्या आणि जारी केलेल्या धनादेशाशी जुळवले जातील. याचा अर्थ असा की ग्राहक, चेक देताना स्वत: बॅंकेला त्या रोखीची माहिती देईल. चेक देणार्‍या आणि रोकड घेणा-या दोघांची मंजुरी बँकेद्वारे मंजूर केली जाईल. चेक दिल्यानंतर ग्राहक एसएमएस, एटीएम किंवा मोबाइल अ‍ॅपद्वारे चेक लिहिण्याची माहिती बँकेला सामायिक करेल. 50 हजार रुपयांपेक्षा जास्त रकमेवर बँकांना ही सुविधा द्यावी लागेल.
सुरुवातीला हे खातेधारक या सुविधेचा लाभ घेतील की नाही यावर ते अवलंबून असेल. परंतु हा चेक 5 लाख रुपयांपेक्षा जास्त चेकवर अनिवार्य करता येतो. जर ग्राहकांनी दिलेल्या चेक आणि इतर तपशीलांमध्ये फरक आढळला तर त्याची माहिती चेक ट्रंकेशन सिस्टम म्हणजेच सीटीएस बँकेला देण्यात येईल. यानंतर, बँकेच्या वतीने चेक टाकणार्‍यालाही माहिती दिली जाईल.
नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (एनपीसीआय) ही पॉझिटिव्ह पे सिस्टीम विकसित करीत आहे. एनपीसीआय बँकांना ही सुविधा देईल. त्यानंतर रिझर्व्ह बँकेने सांगितले की त्यानंतर 50, 000 आणि त्यापेक्षा जास्त रकमेच्या सर्व पेमेंट्सच्या बाबतीत बँका खातेदारांना ते लागू करतील.