विसंगत रक्तगट असले तरी किडनी ट्रान्सप्लांट आता शक्य, गरजूंना गवसला एक आशेचा नवा ‘किरण’, मुंबईत पहिल्यांदाच घडलं

मुंबई : पोलीसनामा ऑनलाईन – एखाद्या व्यक्तीचे मूत्रपिंड अर्थात किडनी ( kidney) निकामी झाल्यास ट्रान्सप्लांट (transplant) करावे लागते. त्यासाठी ट्रान्सप्लांट विषयक नियमांनुसार जवळच्या नातेवाईकांपैकी ज्यांचा रक्तगट समान आहे, अशा व्यक्तीची किडनी ट्रान्सप्लांटची गरज असते. मात्र विसंगत रक्तगट असलेल्या पत्नीची किडनी पतीला प्रत्यारोपीत करून मुंबई महापालिकेच्या नायर रुग्णालयातील तज्ञ्ज्ञ डॉक्टरांनी ही शस्त्रक्रिया यशस्वी करून (kidney-transplant-successful-despite-husband-and-wife-having-different-blood-group) दाखवली आहे. मुंबईतील ही पहिलीच घटना आहे. शस्त्रक्रियेमुळे पती-पत्नीच्या प्रेमाला एक नवा आयाम मिळण्यासोबतच जवळच्या नात्यात रक्तगट विसंगत असूनही ‘किडनी ट्रान्सप्लांट’ करणे आता शक्य असल्याने अनेक गरजूंना आशेचा एक नवा किरण दिसला आहे.

ही घटना काही महिन्यापूर्वीची आहे. मुंबईत राहणा-या आणि ‘ओ’ पॉझिटिव्ह रक्तगट असणाऱ्या एक चाळीस वर्षाच्या व्यक्तीला ‘मूत्रपिंड’ अर्थात ‘किडनी’ निकामी झाल्यानंतर किडनी ट्रान्सप्लांटची गरज होती. किडनी ट्रान्सप्लांट करायचे झाल्यास नियमांनुसार जवळच्या नातेवाईकांपैकी ज्यांचा रक्तगट समान आहे, अशा एका व्यक्तीची किडनी प्रत्यारोपीत करता येते. संबंधित व्याख्येनुसार त्या व्यक्तीच्या जवळच्या नातेवाईकांमध्ये आई, वडील, भाऊ, बहिण आणि बायको यांचा समावेश होता. यापैकी आई, वडिल आणि भावाचा रक्तगट जरी समान होता; तरी आईच्या किडनीची कमी असणारी कार्यक्षमता, वडिलांचे वय आणि भावाच्या वैयक्तिक कारणामुळे त्यांची ‘किडनी ट्रान्सप्लांट करणे शक्य नव्हते. मात्र तर रक्तगट ‘बी पॉझिटिव’ असणाऱ्या रुग्णाच्या पत्नीला तिची एक किडनी पतीला देण्याची इच्छा होती. मात्र, रक्तगट समान नसल्याने पत्नीची किडनी पतीला प्रत्यारोपित करण्यात अडचणी होत्या.

मात्र, बृहन्मुंबई महानगरपालिकेच्या बा. य. ल. नायर रुग्णालयातील तज्ज्ञ डॉक्टरांनी याबाबत वैद्यक शास्त्रातील प्रगत पद्धतींनुसार आणि भिन्न रक्त गटातील व्यक्तींच्या ‘किडनी ट्रान्सप्लांट’ विषयक वैद्यकीय उपचार क्रमानुसार (As per medical protocol) संबंधित काही बाबी अंमलात आणल्या. त्यानंतर 2 मार्च 2020 रोजी सलग 4 तास ‘किडनी’ प्रत्यारोपण शस्त्रक्रिया रुग्णालयातच पार पडली. या शस्त्रक्रियेदरम्यान पत्नीची एक किडनी काढून ती पतीला प्रत्यारोपित केली.

रक्तगट विसंगत असूनही ‘किडनी ट्रान्सप्लांटच्या अशा प्रकारच्या शस्त्रक्रिया झाल्यानंतर सुरुवातीचे 6 महिने अत्यंत काळजी घ्यावी लागते. ही शस्त्रक्रिया होऊन आता 8 महिन्यांपेक्षा अधिक कालावधी लोटला आहे. त्यामुळेच ही शस्त्रक्रिया यशस्वी ठरली असल्याचे म्हणता येईल, असे नायर रुग्णालयातील संबंधित डॉक्टरांनी सांगितले आहे. विसंगत रक्तगटांमधील ‘किडनी ट्रान्सप्लांट’ शस्त्रक्रिया यशस्वीपणे केल्याबद्दल महापालिकेच्या वैद्यकीय शिक्षण व प्रमुख रुग्णालयांचे संचालक डॉक्टर रमेश भारमल यांनी नायर रुग्णालयातील संबंधित सर्व डॉक्टरांचे आणि शस्त्रक्रिया करणाऱ्या चमूचे अभिनंदन करत शुभेच्छा दिल्या आहेत. ही शस्त्रक्रिया करणाऱ्या चमूमध्ये मूत्रपिंड रोग उपचार विभागाच्या (Nephrology Dept.) प्रमुख प्रा. डॉ. कल्पना एस मेहता, मूत्रपिंड शल्यचिकित्सा विभागाचे (Urology Dept.) प्रमुख प्रा. डॉ. एच. आर. पाठक, भूलशास्त्र विभागातील (Anaesthesiology Dept.) प्रा. डॉ. लिपीका बलिअरसिंग इत्यादी तज्ज्ञ डॉक्टरांचा प्रामुख्याने समावेश होता.