‘कोरोना’च्या संकटापासून वाचवू शकतो सूर्याचा ‘मॅग्नेटिक फिल्ड’चा पहिल्यांदाच बनलेला ‘हा’ नकाशा !

नवी दिल्लीः वृत्तसंस्था – प्रथमच, वैज्ञानिकांनी सूर्याच्या चुंबकीय क्षेत्राचा संपूर्ण नकाशा तयार केला आहे. या यशाचा फायदा म्हणजे आता सूर्याच्या चुंबकीय क्षेत्राची अचूक माहिती उपलब्ध होईल. तसेच कोरोना म्हणजेच सूर्याच्या बाह्य थरातून निघणारी प्राणघातक किरणे टाळण्यास मदत होईल. कोरोनाकडून येणारे सौर वादळ आणि रेडिएशनचे अचूक प्रमाण मोजून हे पृथ्वी आणि तिच्या सभोवताल पसरलेल्या संप्रेषणाच्या लहरींचे संरक्षण करण्यास मदत करेल.

कोरोनाचा बाह्य थर म्हणजे कोरोनामधील बदलांमुळे सौर विकिरण आणि स्फोटांमुळे पृथ्वीवरील नुकसानीचा अंदाज घेतला जाईल. वेगवेगळ्या देशांतील शास्त्रज्ञांनी नासाच्या सौर डायनॅमिक्स वेधशाळेमध्ये सूर्याच्या कोरोनामधून निघणार्‍या चुंबकीय क्षेत्राचा संपूर्ण नकाशा तयार केला आहे. सूर्याच्या सभोवतालच्या चुंबकीय क्षेत्रापासून 35 हजार किलोमीटर ते 2.50 लाख किलोमीटरपर्यंत प्रभावी मॅपिंग केले जाऊ शकते.

हा अहवाल 7 ऑगस्ट रोजी सायन्स जर्नलमध्ये प्रसिद्ध झाला आहे. हा नकाशा देखील महत्त्वाचा आहे, कारण आजकाल बहुतेक काम उपग्रह आधारित प्रणालीवर केले जाते, असे नासाच्या शास्त्रज्ञांनी म्हटले आहे. जसे की – मोबाइल, टीव्ही, जीपीएस, संरक्षण, कृषी आणि रहदारी. कोरोनामधील हालचालींमधून बाहेर पडणारे किरणे बहुतेक वेळा व्यत्यय आणतात. याला थांबवले जाऊ शकते. तसेच, हे अंतराळ प्रदेशात काम करणाऱ्या अंतराळवीरांना रेडिएशनपासून संरक्षण करण्यास मदत करेल.

कोरोना प्लाझ्मा सारख्या सूर्याचा बाह्य थर एक तटस्थ स्तर आहे. त्यामध्ये, इलेक्ट्रॉनची घनता कमी किंवा जास्त असल्यास सूर्यावर मोठा स्फोट होतो. या स्फोटांमुळे होणारे सौर वादळ मोठ्या प्रमाणात रेडिएशनसह पृथ्वीकडे सरकतात. केवळ पृथ्वीच नव्हे तर सूर्यामधून निघणारे रेडिएशन संपूर्ण सौर मंडळाचे चुंबकीय क्षेत्र हादरवते.

1989 मध्ये कॅनडाच्या क्युबेकमध्ये घडलेला ब्लॅकआउट सूर्यामध्ये झालेल्या स्फोटामुळे रेडिएशन आणि सौर वादळामुळे झाला होता. या स्फोटांमुळे क्यूबेकचे सर्व इलेक्ट्रिक ग्रीड आणि मोठे ट्रान्सफॉर्मर जळून खाक झाले होते. म्हणून, तेव्हापासून शास्त्रज्ञ सौर वादळे आणि किरणोत्सर्ग टाळण्यास आणि त्यांचे आगमन पुष्टी करण्यात गुंतलेले आहेत.