नवी दिल्ली, वृत्तसंस्था : जनगणनेच्या पहिल्या टप्प्यात आणि राष्ट्रीय लोकसंख्या नोंदणीत (एनपीआर) सुधारणेत एक वर्षाचा विलंब निश्चित आहे. एप्रिलमध्ये कोरोना साथीच्या आजारामुळे सुरू झालेली ही प्रक्रिया पुढे ढकलण्यात आली होती आणि सध्या संसर्गाच्या प्रसारामध्ये कोणतीही घट दिसून येत नाही. भारतातील जनगणनेचे काम हा जगातील सर्वात मोठा प्रशासकीय आणि सांख्यिकीय अभ्यास आहे. यामध्ये 30 लाखाहून अधिक कर्मचारी कार्यरत आहेत, जे देशभरात डोअर टू डोर जाऊन विविध प्रकारचा डेटा गोळा करतात.
कोरोनामुळे पहिल्या टप्प्यातील जनगणना यंदा शक्य नाही
एका वरिष्ठ सरकारी अधिकाऱ्याने सांगितले की, “सध्या जनगणना आवश्यक काम राहिले नाही. जर एक वर्षाचा उशीर झाला तर कोणतेही नुकसान होणार नाही. जनगणना आणि एनपीआर अद्ययावत करण्याचे पहिला टप्पा पार पडेल , याबाबत अंतिम निर्णय घेण्यात आलेला नाही, असे या अधिकाऱ्याने सांगितले. परंतु ही दोन्ही कामे यावर्षी होणार नाहीत हे जवळपास निश्चित आहे. दोन भागांच्या जनगणनेचा पहिला भाग 1 एप्रिल ते 30 सप्टेंबर दरम्यान पूर्ण केला जाणार होता, परंतु कोरोना साथीच्या आजारामुळे तो पुढे ढकलण्यात आला.
अधिकारी म्हणाले, दिरंगाईमुळे कोणतेही नुकसान होणार नाही
अधिकाऱ्याने सांगितले की, या संपूर्ण प्रक्रियेमध्ये घरोघरी जाणारे लाखो कर्मचारी सामील आहेत. अशा परिस्थितीत कोरोना विषाणूचा प्रसार पाहता आम्ही कर्मचार्‍यांच्या आरोग्याबाबत कोणत्याही प्रकारचा धोका घेऊ शकत नाही. आणखी एका अधिकाऱ्याने सांगितले की, कोरोनाचा धोका सतत वाढत आहे. जनगणना आणि एनपीआर सरकारच्या प्राधान्य यादीत नाही. कोरोनामुळे पहिल्या लॉकडाऊनमुळे 25 मार्च रोजी भारतीय कुलसचिव (जनरल ऑफ इंडिया) यांनी जनगणनेचा पहिला टप्पा आणि एनपीआर उन्नत करण्याची प्रक्रिया पुढे ढकलली. त्यावेळी आरजीआयला आशा होती की, दोन-तीन महिन्यांत कोरोनाचा कहर थांबल्यानंतर नोव्हेंबरच्या कोणत्याही वेळी पहिला टप्पा पूर्ण होईल. परंतु याक्षणी अशी शक्यता नाही.