लवकरच एक्सचेंजवर होणार पेट्रोल आणि डिझेलची ‘ट्रेंडिंग’, जाणून घ्या सर्वसामान्यांवर काय होणार परिणाम..

नवी दिल्ली :  वृत्तसंस्था –  भविष्यात पेट्रोल-डिझेलच्या व्यापारास मान्यता मिळू शकते. सेबीच्या या परवानगीनंतर ग्राहकांना बाजारातील अचानक होणाऱ्या चढ-उतारांना सामोरे जाण्यास मदत होईल. पेट्रोलियम मंत्रालयाने भविष्यात पेट्रोलियम पदार्थांच्या व्यापार करण्याच्या योजनेस मान्यता दिली आहे. अशा परिस्थितीत सेबीने अंतिम मान्यता दिल्यास डेरीवेटीव्ह मार्केट आणि कमोडिटी एक्सचेंजवर पेट्रोल आणि डिझेलच्या वायद्या व्यवसाय होईल. दरम्यान, भविष्यातील व्यापार हा आर्थिक कराराचा एक प्रकार आहे ज्यात खरेदीदार आणि विक्रेते भविष्यातील तारखेला पूर्वनिर्धारित किंमतीवर व्यापार करतात. पेट्रोल-डिझेलच्या बाबतीत, डेरिव्हेटीव्ह उत्पादने भविष्यातील निश्चित तारखेला डिलिव्हरीसाठी खरेदी करता येतात.

कसा होईल फायदा ?

सध्याच्या काळात इंधनाचे दर सतत वाढत असताना भविष्यातील उत्पादनाच्या मदतीने खरेदीदार किंवा विक्रेत्यास नुकसान होत नाही. कारण या आर्थिक उत्पादनांने धोका कमी होईल. तसेच कमोडिटीची एकसमान किंमत देखील दिली जाईल. तेल क्षेत्राच्या विश्लेषकांच्या म्हणण्यानुसार योग्य दिशेने टाकलेले एक पाऊल असल्याचे सिद्ध होऊ शकते, कारण औद्योगिक आणि मोठ्या प्रमाणात ग्राहकांना धोका कमी होईल. परंतु सद्य बाजारपेठेत उचल न झाल्यामुळे तेलाचे दर एकतर कमी किंवा घसरत आहेत. अशा परिस्थितीत हेजिंग सहभागींच्या हिताच्या विरूद्ध कार्य करेल. यामुळे त्यांच्या हेजिंगची किंमत वाढेल.

काय आहे सध्याची व्यवस्था ?

सध्या, भविष्यातील व्यापार केवळ कच्च्या तेलासाठीच केला जातो, त्यामध्ये तेलाच्या किंमतींमध्ये वारंवार चढ-उतार झाल्यामुळे रिफायनर्सना स्वत: चे नुकसान कमी करण्याची संधी असते. अशा परिस्थितीत, आता जेव्हा भविष्यात पेट्रोल-डिझेलमध्ये व्यापार सुरू होईल तेव्हा त्यांना रिफाइनिंग मार्जिन हेज करण्याचा आणखी एक मार्ग मिळेल. पेट्रोलियम पदार्थांची सध्याची बाजारपेठ योग्य नाही. अशा परिस्थितीत ही नवीन उत्पादने उशिरा देखील आणली जाऊ शकतात.

सर्वसामान्यांवर कसा होईल परिणाम?

किरकोळ ग्राहकांच्या दृष्टीकोनातून, भविष्यात पेट्रोल आणि डिझेलच्या व्यापाराचा त्यांना कोणताही फायदा होणार नाही. किरकोळ ग्राहक फारच कमी प्रमाणात इंधन खरेदी करतात. दरम्यान, सेबी 100 लिटर पेट्रोल-डिझेल डेरिव्हेटिव्ह उत्पादनांची फ्लोर निश्चित करण्याची शक्यता आहे. किरकोळ ग्राहकांना भविष्यातील बाजारात भाग घेण्यासाठी ही रक्कम खूप जास्त असेल. रिफायनर, वाहतूक कंपन्या, पेट्रोल पंप मालकांसाठी भविष्यात पेट्रोल-डिझेलचे कंत्राटे फायदेशीर सिद्ध होऊ शकतात. याशिवाय हे रेल्वे, विमान वाहतूक, मालक आणि औद्योगिक ग्राहकांसाठीही फायदेशीर ठरेल. वास्तविक, त्याच्या आवश्यकतेसाठी मोठ्या प्रमाणात इंधन आवश्यक आहे.