रक्त न काढता हिमोग्लोबिनच्या प्रमाणाची माहिती देईल ‘हे’ नवीन ‘स्मार्टफोन’ टूल

नवी दिल्ली, वृत्तसंस्था : हिमोग्लोबिन हा आपल्या शरीराचा एक महत्वाचा भाग आहे. हे आपल्या रक्त पेशींमध्ये उपस्थित लोहयुक्त प्रोटीन असते. रक्तातील हिमोग्लोबिनची पातळी मोजण्यासाठी, संशोधकांनी एक नवीन तंत्र विकसित केले आहे, जे स्मार्टफोन उपकरणाच्या मदतीने रक्ताच्या नमुन्यांशिवाय हिमोग्लोबिनची पातळी मोजू शकते. हे तंत्र पापण्यांचे चित्र पाहूनच रक्तामध्ये असलेल्या हिमोग्लोबिनची पातळी ओळखू शकते.

हिमोग्लोबिन हे लाल रक्त पेशींमध्ये उपस्थित प्रोटीन आहे जे ऑक्सिजनच्या संक्रमणास मदत करते. संशोधनानुसार या तंत्राच्या मदतीने ज्या लोकांना हिमोग्लोबिनची कमतरता किंवा संबंधित आजाराने ग्रासले आहे त्यांना त्वरित निकाल मिळेल. लॅबमध्ये न जाता आणि रक्ताचे नमुने न देता रुग्ण सहजपणे हिमोग्लोबिनच्या पातळीवर लक्ष ठेवू शकतात. अमेरिकेच्या प्रूड युनिव्हर्सिटीमधील संशोधक यंग किम म्हणाले की, आमचे नवीन मोबाईल टूल अशक्तपणा, मूत्रपिंडाची तीव्र इजा आणि रक्तस्त्राव शोधण्यासाठी किंवा सिकलसेल अ‍ॅनेमियासारख्या रक्ताच्या विकारांचे मूल्यांकन करण्यासाठी रक्तातील हिमोग्लोबिनची पातळी घरीच तपासण्यासाठी मार्ग प्रशस्त करते.

संशोधकांच्या पथकाने सॉफ्टवेअरचा वापर करून स्मार्टफोन कॅमेर्‍याला हायपरस्पेक्ट्रल इमेजरमध्ये रूपांतरित केले. हा हायपरस्पेक्ट्रल इमेजर कोणत्याही हार्डवेअर मॉडिफिकेशन आणि उपकरणांशिवाय हिमोग्लोबिनची पातळी मोजू शकतो. सहभागींसह घेण्यात आलेल्या क्लिनिकल चाचण्यांमधून असे दिसून आले की, या प्रक्रियेत चूक होण्याची संभाव्यता पाच ते दहा टक्के आहे. येथे त्वचेचा रंग प्रभावित होत नाही म्हणून संशोधकांनी पापण्यांच्या आतील पृष्ठभागाची छायाचित्रे वापरली. नवीन तंत्राची चाचणी घेण्यासाठी, पापण्यांच्या खाली असलेल्या त्वचेच्या रक्तवाहिन्यांची छायाचित्रे वैद्यकीय कर्मचार्‍यांकडून घेतली जातात. अल्गोरिदमच्या मदतीने या प्रतिमांमधून विशिष्ट माहिती वेगळी केली जाते आणि हिमोग्लोबिनची पातळी मोजली जाते. 150 सहभागींवर चाचणी घेतल्यानंतर असे आढळले की या तंत्राद्वारे मिळविलेले निकाल प्रयोगशाळेच्या निकालांपेक्षा फारसे वेगळे नाहीत. किम म्हणाले, डेटा-आधारित प्रणालीसह आधुनिक स्मार्टफोनमध्ये सेन्सर वापरल्याने या क्षेत्रात पुढील यश मिळू शकेल.