नवी दिल्ली : वृत्तसंस्था – कोरोना कालावधीत हरियाणातून बेरोजगार होऊन आलेल्या हरदोई येथील दोन्ही भावांनी गावात आपला व्यवसाय स्थापित केला. शहरात स्वतः कारखान्यात काम करून उदर्निवाह करत होते, परंतु लॉकडाऊनमध्ये नोकरी गेल्यानंतर त्यांनी गावात येऊन केवळ स्वत: लाच मजबूत केले नाही, तर गावात परत आलेल्या स्थलांतरितांना रोजगाराशी जोडले. त्यांनी आपली बंद असलेली बेकरी सुरु करून नव्याने सुरुवात केली. आज जवळपास दोनशे इतर कुटुंबाचाही आधार बनले. आता त्यांचा व्यवसाय हळूहळू वाढत आहे, ज्यामध्ये लोक जोडले जात आहेत. हरदोईच्या सवायजपुर तहसील भागातील मट्टीपूर गावात राहणारे अवधेश सिंग यांची इच्छा नव्हती कि, आपली मुले कुलदीप आणि शिवम यांनी परदेशात जाऊन नोकरी करावी.
पण खेड्यात रोजगार नसल्याने दोन्ही मुलगे 2017 मध्ये हरियाणा येथे राहायला गेले. तेथे त्यांनी बल्लभगडमधील फॅन मेकिंग फॅक्टरीत काम करण्यास सुरवात केली. दिवसा काम आणि उर्वरित वेळेत कमर्शिअल वाहन चालवून उदरनिर्वाह करत होते. 2019 मध्ये, अवधेशसिंग यांनी मुलाला गावात आणण्यासाठी गावात एक बेकरी उघडली. पण दोघेही आले नाहीत. परिसरात कोणतीही बेकरी नव्हती, ज्यामुळे ब्रेड, रस्क, बिस्किट इत्यादींची मागणी होती. पण वडील एकट्याने हा व्यवसाय हाताळू शकले नाहीत आणि आठ महिन्यांतच बेकरी बंद पडली. कोरोना काळात लॉकडाऊनमध्ये कारखाने बंद झाल्याने कुलदीप आणि शिवम देखील बेरोजगार होऊन गावी परत आले. आता बंद बेकरी चालविण्याशिवाय त्यांच्याकडे जगण्याचा दुसरा पर्याय नव्हता. बेकरी चालवताना कच्चा माल, मैदा, रिफाइंड, साखर, यीस्ट इत्यादी मिळाले आणि ब्रेड बनविण्यास सुरुवात केली.
मत्तिपूरच गावातच हरियाणा, पानीपत, रोहतक, दिल्ली इत्यादी शहरांतून बरेच परप्रवासी आले होते. त्यातील बरेच लोक कुशल होते. सुरुवातीस 10-12 लोकांना जोडून काम सुरू केले. लॉकडाऊनमध्ये खेड्यांतील लोक शहरांत जाऊ शकत नव्हते. मग त्यांनी घरीच ब्रेड, रस्क्स, बिस्किटे देण्यास सुरवात केली. फेरीवाल्यांसह भाजीपाला वगैरे विकणारे प्रवासीसुद्धा सामील झाले आणि लॉकडाऊनमध्ये काम सुरु झाले. कुलदीप आणि शिवम यांनी सांगितले की, त्यांच्या व्यवसायात सुमारे 200 कुटुंबे गुंतलेली आहेत. जे कुशल आहेत ते बेकरीमध्ये काम करतात. उर्वरित लोक सायकली आणि मोटारसायकलीवरून ब्रेड गावांत पोहोचवतात. आता लॉकडाउन संपले आहे, तेव्हा सामान गावांतून शहरांत पोहोचवायचो. लॉकडाऊन दरम्यान कच्चा माल महाग होता. त्यावेळीदेखील 500- 700 रुपयांची बचत होत होती. कुलदीप यांनी संगितले की यावेळी दररोज 700 ते 1000 रुपये वाचायचे. जे बेकरीमध्ये काम करतात त्यांनाही दिवसाला 500 रुपये मिळतात. जे लोक ब्रेडचा पुरवठा करतात, दुचाकी, मोटारसायकली घेऊन खेड्यापाड्यात धाव घेत आहेत त्यांनाही दररोज 200 रुपयांची बचत होते. बाकीचे दिवस त्यांना घर किंवा इतर कामे करण्यासाठी वेळ मिळतो. कामामध्ये गुंतलेले लोक बाहेर न पडण्याविषयी बोलत आहेत.